Η κατάδυση εκατομμυρίων δολαρίων

Το μεγαλύτερο αδελφό πλοίο Britannic του Τιτανικού βυθίστηκε στα ανοιχτά της Ελλάδας τον Νοέμβριο του 1916. Τώρα, 100 χρόνια μετά, το εμβληματικό ναυάγιο έχει δει την άφιξη μιας νέας φυλής ανθρώπινης αλληλεπίδρασης όσον αφορά την τεχνολογία κατάδυσης – με αποτέλεσμα αυτό που ο Leigh Bishop πιστεύει ότι θα μπορούσε να είναι το καλύτερο- ποτέ ναυάγιο!

Φωτογράφοι από τους Leigh, Rich Stevenson και Richie Kohler

HMHS Britannic
Το αδελφό πλοίο White Star Line της RMS Olympic και της RMS Titanic κατασκευάστηκε ως υπερατλαντικό επιβατηγό πλοίο και εκτοξεύτηκε λίγο πριν από την έναρξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά τέθηκε σε λειτουργία ως πλοίο νοσοκομείου το 1915. Προσέκρουσε σε νάρκη στα ανοιχτά του ελληνικού νησιού Κέα την 21 Νοεμβρίου 1916 και βυθίστηκε μια ώρα αργότερα, το μεγαλύτερο θύμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Όλοι εκτός από 1 από τους 30 επιβαίνοντες διασώθηκαν.

ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΤΟ ΗΞΕΡΑ, αλλά έμελλε να ζήσω την καλύτερη κατάδυση της ζωής μου. Μια κατάδυση σε έναν λεβιάθαν ενός ναυαγίου, που θα γινόταν το Έβερεστ για τεχνικούς δύτες. Το Britannic είναι τελικά το μεγαλύτερο υπερωκεάνιο στον βυθό!

Οι λέξεις δεν μπορούν να περιγράψουν την κατάδυση που έκανα εκείνη την ημέρα. Το ναυάγιο ήταν εκπληκτικά ογκώδες, ένα αντίγραφο του αδελφού του πλοίου Τιτανικού μόνο μεγαλύτερου και εντελώς άθικτο. Σε 50 μέτρα ευλογημένης ορατότητας, ήταν η φαντασίωση ενός ναυαγού που εκπληρώθηκε στο μέγιστο.

Είχα κάνει τον περίπλου ολόκληρου του ναυαγίου οδηγώντας ένα Aquazepp DPV και αναπνέοντας μικτό αέριο από τεράστιους διπλούς κυλίνδρους 20 λίτρων που ήταν δεμένοι στην πλάτη μου.

Είχα κάνει κρουαζιέρα κατά μήκος των ανοιχτών και καλυμμένων καταστρωμάτων περιπάτου, κάτω από τεράστιες σωσίβιες λέμβους σκιαγραφημένες πάνω στον μεσημεριανό ήλιο, και κατά μήκος του πεδίου συντριμμιών του βυθού ανάμεσα σε χωνιά και ιστούς, σε μέγιστο βάθος 120 μέτρων.

Η επιστροφή μου από την πρύμνη με οδήγησε δίπλα στα περίτεχνα παράθυρα από ξύλο τικ και ορείχαλκο των μεγαλοπρεπών δωματίων όπως αυτά στο καφέ της βεράντας, σχεδιασμένα για την Εδουαρδιανή αριστοκρατία. Συχνά σταματούσα για να κοιτάξω μέσα από ένα παράθυρο σε αυτό που ίσως κάποτε ήταν μια καμπίνα πρώτης κατηγορίας ή μια από τις σουίτες σαλονιού στα καταστρώματα Β και Γ.
Είχα περάσει μέσα από ανοιχτές πόρτες, διεισδύοντας στα κενά του σκότους βαθιά μέσα στο ναυάγιο.
Το πανίσχυρο (για την εποχή) φως DPV φώτιζε εσωτερικά δωμάτια, όπως το σαλόνι πρώτης κατηγορίας, το δωμάτιο καπνιστών και τα απομεινάρια του γυμναστηρίου. Είχα πέσει ακόμη και σε αυτό που κάποτε ήταν η μεγάλη σκάλα, με το σκοτάδι της να με γνέφει βαθύτερα στα έγκατα του ναυαγίου.

Αυτή η κατάδυση συνέβη στη δεκαετία του 1990. Το καλύτερο μέρος δύο δεκαετιών θα περνούσε έως ότου, το 2016, μια άλλη κατάδυση θα πλησίαζε σε αυτήν. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα ξεπεραστεί.

ΠΟΥ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΝΩΡΙΣ Ο Britannic ήταν με τη διαβόητη βρετανική ομάδα βαθέων καταδύσεων γνωστή ως Starfish Enterprise. Με επικεφαλής τον Nick Hope, αυτή η αποστολή από μόνη της είχε κάνει 78 επανδρωμένες καταδύσεις στο ναυάγιο, περισσότερες από αυτές που είχε πραγματοποιήσει η αποστολή του Cousteau στην Ελληνική Οδύσσεια όταν ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1970.
Τα επόμενα χρόνια, η Britannic έγινε μέρος της ζωής μου. Θα ήμουν τελικά ο βετεράνος πέντε αποστολών και το ναυάγιο με σύστησε νέους φίλους, συμπεριλαμβανομένου ενός που τελικά θα έχανα από το ίδιο το ναυάγιο.

Μερικοί από αυτούς τους φίλους υπέκυψαν στην πρόκληση των μυστηρίων του ναυαγίου και πήραν το δικό τους βρετανικό μονοπάτι της περιπέτειας, ξεκινώντας για αυτούς βαθιά μέσα στα λεβητοστάσια και τα μηχανοστάσια.

Ήμουν στην αποστολή του 2003, που πολλοί θεωρούσαν, συμπεριλαμβανομένου του ιδιοκτήτη του ναυαγίου Σάιμον Μιλς, ως τον πιο επιτυχημένο από όλους.

Ο Βρετανός δύτης Rich Stevenson είχε διεισδύσει βαθιά στα λεβητοστάσια και μαγνητοσκοπούσε τις στεγανές πόρτες του διαφράγματος ορθάνοιχτες, αποδεικνύοντας την παλιά εξήγηση του γιατί το Britannic βυθίστηκε αντιδιαισθητικά τόσο πιο γρήγορα από τον Τιτανικό. Με κάθε στεγανό διάφραγμα ανοιχτό σε πλημμυρικά νερά, ήταν μόνο θέμα χρόνου.
Ο Βρετανός Μπιλ Σμιθ ανακάλυψε το ναρκοπέδιο που είχαν τοποθετήσει οι Γερμανοί, για να σταματήσει κάθε επιχείρημα σχετικά με το γιατί βυθίστηκε το Britannic. Βρήκε ακόμη και τη νάρκη, πυροδοτημένη αλλά ακόμα κολλημένη στην αλυσίδα αγκύρωσης της.
Ο καλύτερός μου φίλος Καρλ Σπένσερ ηγήθηκε εκείνης της αποστολής. Μαζί είχαμε μοιραστεί ένα όραμα βρετανικής εξερεύνησης, μια φαντασίωση που εκτείνεται στο μέλλον της κατάδυσης. Είχα βουτήξει το ναυάγιο πολύ πριν ο Καρλ κάνει το πρώτο του μπάνιο στα καταστρώματα. Μόλις παρακολούθησε μια από τις παρουσιάσεις μου σε εκείνη την αποστολή της δεκαετίας του '90, γοητεύτηκε από αυτό.

Το 2009 δημιουργήσαμε μια αποστολή του National Geographic που έφερε επίσης τη σημαία του Explorers Club. Ήταν το πιο φιλόδοξο καταδυτικό έργο της εποχής του, για μια ελίτ ομάδα να εξερευνήσει βαθιά μέσα στο ναυάγιο και να κάνει ένα δίωρο επιστημονικό ντοκιμαντέρ για να ξεκινήσει μια σεζόν προγραμματισμού αποστολής, συμπεριλαμβανομένης μιας ζωντανής μετάδοσης από την τοποθεσία του Τιτανικού.

Ο Rich Stevenson διείσδυσε για άλλη μια φορά στο λεβητοστάσιο, παίρνοντας μαζί του τον γνωστό δύτη των ΗΠΑ Richie Kohler. Έβγαλα στιγμιότυπα μέσα στο ναυάγιο, αλλά στο ραδιοφωνικό δωμάτιο Marconi ο Carl είχε παρουσιάσει ένα πρόβλημα με τον αναπνευστήρα του. Διασώζοντας το ανοιχτό κύκλωμα, έκανε για την επιφάνεια, αλλά καθώς τα αποθέματα αερίου του εξαντλήθηκαν, μια αλλαγή σε ένα λανθασμένο μείγμα αναπνοής είχε ως αποτέλεσμα ένα θανατηφόρο χτύπημα τοξικότητας οξυγόνου.
Ήξερα ότι ο Καρλ είχε ματαιώσει την κατάδυση, αλλά μόνο μετά από περισσότερες από έξι ώρες διακόσμησης έμαθα τον θάνατό του.

Ο Kohler μου είπε τα νέα, τα οποία θα επηρέαζαν πολύ τα προσωπικά μου συναισθήματα για τις βαθιές καταδύσεις τα επόμενα χρόνια.

Τώρα είναι εκατό χρόνια του Britannic και ήμασταν ενθουσιασμένοι όταν κυκλοφόρησαν τα νέα ότι θα χορηγούνταν άδειες για να επιτραπεί η συνέχιση της εξερεύνησης.

ΦΥΣΙΚΑ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΟΤΕ την πρόθεση ότι οποιοδήποτε από τα μεγάλα υπερωκεάνια της στροφής του αιώνα θα πρέπει να καταλήξει στον βυθό της θάλασσας. Αυτές ήταν οι μεγαλύτερες μηχανές που κατασκευάστηκαν εκείνη την εποχή, και οι δημιουργοί τους δύσκολα θα μπορούσαν να φανταστούν ότι τα πλοία τους θα συναντούσαν υποβρύχιες μηχανές του μέλλοντος έναν αιώνα αργότερα.

Είχα δει την τεχνολογία να αναπτύσσεται με τα χρόνια, αλλά τίποτα δεν με προετοίμασε αρκετά για αυτήν την αποστολή του 2016. Ο Kohler, ο Αμερικανός υποβρύχιος εικονολήπτης Evan Kovacs και το Russian U-Boat Group επρόκειτο να οδηγήσουν την κατάδυση σε βαθιά ναυάγια σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο.

Οι τεχνικοί δύτες ελεύθερης κολύμβησης θα δούλευαν μαζί με υποβρύχια και ROV για να ολοκληρώσουν τα καθήκοντά τους, τα οποία θα γυρίζονταν για ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ του BBC και μια ταινία μεγάλου προϋπολογισμού ρωσικής παραγωγής που θα διανεμηθεί παγκοσμίως. Ο Βρετανός τεχνικός δύτης Andy Torbet θα συμμετείχε στην ομάδα, κάνοντας την πρώτη του βουτιά στο Britannic ως παρουσιαστής της εκπομπής του BBC.

Μετά την απώλεια του στενού μου φίλου, ωστόσο, παρέμεινα με ανησυχία για την πνευματική μου ικανότητα να κάνω ξανά βουτιές σε αυτά τα βάθη. Αλλά ο Kohler, ένας μεγάλος φίλος για πολλά χρόνια, είχε λάβει υπόψη ένα άψογο σχέδιο ασφάλειας.

Η υποστήριξη για την ασφάλεια των δυτών θα εστιαζόταν γύρω από ένα εμπορικό κουδούνι υγρής κατάδυσης, το πρώτο στην κύρια τεχνική κατάδυση. Οι διαδικασίες ασφαλείας αναλύθηκαν περαιτέρω σε ένα έγγραφο τυπικής διαδικασίας λειτουργίας (SOP) 70 σελίδων που είχε εξελιχθεί από προηγούμενες αποστολές ήδη από τη δεκαετία του 1990.

Θα υπήρχαν μόνο τέσσερις δύτες στο νερό κάθε μέρα κατάδυσης, ο καθένας χρησιμοποιώντας τη δική του προτίμηση στην τεχνολογία κλειστού κυκλώματος, αλλά με μια επιλογή ομάδας αραιωτικών 9/73 trimix.

Ένα προφίλ έκτακτης διάσωσης θα βασίζεται σε ένα πρωτόκολλο τριών αερίων: 13/60 trimix, 20/30 trimix και 100% O2. Όλα τα άλλα αέρια θα βρίσκονται στο κουδούνι κατάδυσης, το κύριο σημείο διάσωσης σε βάθος.

Το σκάφος επιφανείας θα διατηρούσε μια θέση πρόσδεσης τριών σημείων για να κρατήσει το κουδούνι στο σταθμό. Σε περίπτωση απώλειας πρόσδεσης ή δραστικής μετατόπισης των καιρικών συνθηκών κατά τη διάρκεια της φάσης του πυθμένα 40-45 λεπτών, το κουδούνι μπορεί να μετατοπιστεί μακριά από τους δύτες που επιστρέφουν, οπότε θα χρησιμοποιούνται ROV και υποβρύχια για να διατηρηθεί η επαφή μαζί τους.

Οι υποβρύχιοι πιλότοι θα τους κατευθύνουν σε μια καμπάνα κατάδυσης εκτός σταθμού στα μεσόνερα, μακριά από το οπτικό πεδίο του ναυαγίου.

Το κουδούνι θα γινόταν κλειδί για τα πρωτόκολλα ασφαλείας. Κάθε δύτης εξερεύνησης θα πρέπει να κατανοήσει την PO2 και τον εξαερισμό, τις λεκτικές και ελαφριές επικοινωνίες, τις ρυθμίσεις πλευστότητας, το αέριο OC έκτακτης ανάγκης (επί του σκάφους και την επιφανειακή παροχή), την ευθύνη του κύριου καμπάνας και ένα σενάριο ασυνείδητου δύτη.

Οποιοσδήποτε δύτης ανέβαινε στην ανοιχτή καμπάνα σε βάθος έπρεπε να επιβεβαιώσει ότι το PO2 ήταν εντός αποδεκτού εύρους προτού αφαιρέσει τον βρόχο του και εισπνεύσει στην ατμόσφαιρα του κουδουνιού.

Στο μέγιστο βάθος της καμπάνας, πάνω από το κύτος του ναυαγίου στα 90 μέτρα περίπου, η ατμόσφαιρα στο εσωτερικό θα ήταν υπεροξική, με PO2 πάνω από 2.0!

ΕΝΩ ΤΟ ΑΕΡΙΟ ΕΞΑΕΡΙΣΜΟΥ ήταν αέρας, το PO2 στο κουδούνι θα μπορούσε να πέσει με εξαέρωση αερίου διάσωσης σε αυτό ή αντλώντας το κάτω αέριο από την επάνω πλευρά. Με το χρόνο που δαπανάται στο κουδούνι, το εκπνεόμενο αέριο από τον βρόχο ενός δύτη θα απαιτούσε μια φάση εξαερισμού για να αποφευχθούν αλλαγές στην άνωση.

Ο εξαερισμός του αερίου και η αλλαγή των χαρακτηριστικών άνωσης ήταν επίσης ζωτικής σημασίας εάν άλλαζαν οι συνθήκες της άνω πλευράς. Σε θαλασσοταραχή, η προσαρμογή της άνωσης αφαιρούσε τη σκληρή ανάκρουση από το κουδούνι εάν τα καλώδια άρχιζαν να αναπηδούν.
Η χρήση ενός κουδουνιού ήταν μια νέα προσέγγιση σε ένα κύριο έργο μικτού αερίου για οποιονδήποτε από εμάς τεχνικούς δύτες. Ένας δύτης με ΚΝΣ ή εμβολή αέρα, ένας δύτης με σπασμούς, ένας αναίσθητος δύτης, είτε αναπνέει είτε όχι – κάθε πιθανότητα συνυπολογίστηκε στο στοιχείο ασφάλειας κάθε κατάδυσης.

Protocols extended from separated-diver to no-gas scenarios. Basically put, all a diver had to do in an emergency was to swim back to the bell located just on top of the wreck. It was loaded with built-in cylinders, each pumped with the gases required for the dive. Each one had multiple long hoses adapted to specially made Apeks ρυθμιστικές.

Πρόσθετες φορητές διασώσεις τόσο βαθιών όσο και ενδιάμεσων μιγμάτων τοποθετήθηκαν επίσης στη θέση τους σε περίπτωση παροχής CCR εκτός του σκάφους, εάν χρειαζόταν.

Λόγω των πολύ ισχυρών επιφανειακών ρευμάτων που μπορούν να προκύψουν πάνω από την τοποθεσία Britannic, λήφθηκαν επίσης υπόψη παράγοντες ασφάλειας του μοντέλου κλίσης αποσυμπίεσης. Το σχέδιο ήταν να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο deco στο βάθος, όπου τα ρεύματα θα γίνονταν λιγότερο αισθητά.

Οι χρόνοι λειτουργίας περιορίστηκαν στα 40-45 λεπτά, λαμβάνοντας υπόψη τη διάρκεια του scrubber. Πέρασαν οι μέρες της νιότης μου όταν ήμουν ευτυχής να πιέζω μέχρι και μία ώρα στο τέλος του χρόνου στο Britannic και να υποφέρω τις πολλές ώρες της επίπονης αποσυμπίεσης των ωκεανών.

Όλες οι καταδυτικές λειτουργίες υποστηρίχθηκαν από το άγρυπνο βλέμμα του «Big Brother», του κέντρου ελέγχου ROV στο επάνω μέρος, που υποστηρίζεται από υποβρύχια τεχνολογία 6.5 εκατομμυρίων δολαρίων.

Και αν κάποιος χαθεί στο ναυάγιο, οι υποβρύχιοι πιλότοι θα μπορούσαν να κρατήσουν ψηλά μια πινακίδα κατεύθυνσης με το ένα χέρι ενώ θα συνεχίσουν να τρώνε τα σάντουιτς τους με το άλλο!

Η τεχνολογία θα επέτρεπε στους δύτες να συνεχίσουν τα γυρίσματα που απαιτούνται, ενώ το υποβρύχιο παρέτεινε τις ώρες της έρευνας και φωτογραφία.

Τέτοιες προετοιμασίες χρησίμευσαν για να αποκαταστήσουν την αυτοπεποίθησή μου και να ξεπεράσουν τους φόβους μου – τόσο που η τελευταία κατάδυση της αποστολής θα μετατρεπόταν σε κάτι πολύ ιδιαίτερο, ένα γεγονός που αργότερα ονόμασα «The Million-Dollar Dive»!

ΤΡΕΙΣ ΔΥΤΕΣ, σπουδαίοι φίλοι που είχαν όλοι μοιραστεί πολλές βρετανικές περιπέτειες όλα αυτά τα χρόνια, ενώθηκαν μαζί μου για να ξαναζήσω τη μεγάλη μου κατάδυση της δεκαετίας του '90. Με τον Ιταλό Edoardo Pavia, τον Αμερικανό Michael C Barnette και τον Rich Stevenson, πραγματοποιήσαμε μια πλήρη περιήγηση γύρω από αυτό το τεράστιο ναυάγιο με μία μόνο κατάδυση.

Το λιθιοκίνητο σκούτερ μου Suex με ώθησε μαζί με τα άλλα καθώς έκανα για άλλη μια φορά κρουαζιέρα στα καταστρώματα της γραμμής. Αυτό και το μείγμα heliox που αναπνέει μέσω του Inspiration rebreather μου με βοήθησε να αποκτήσω μια εντυπωσιακή νέα προοπτική του Britannic.

Παρακολουθώντας από την άνεση του καλύτερου καθίσματος του σπιτιού, ο Kohler ακολούθησε με το υποβρύχιο Triton 3300/3 δίπλα στον πιλότο Dmitry Tomashov.

Ενώ ο Ρώσος κινηματογραφιστής Σεργκέι Ματσίλσκι έπιασε κάθε καρέ αυτής της εκπληκτικής βουτιάς στην κάμερα του Red Epic 5K για τις μεγάλες κινηματογραφικές οθόνες.

Ο πατέρας του Ντμίτρι, ο Ευγένιος, έκανε επιδέξια ελιγμούς με το δικό του ειδικά κατασκευασμένο υποβρύχιο ενός ατόμου ελάχιστου κυβισμού σε θέσεις από τις οποίες θα τονίσει τοποθεσίες όπως οι έλικες και η πλώρη, κάνοντάς τα να μοιάζουν με σκηνικά του Χόλιγουντ.

Το ROV μαγνητοσκοπούσε τα πάντα από το πίσω μέρος καθώς εκείνοι από την κορυφή παρακολουθούσαν με δέος! Η τεχνολογία μόνο σε αυτήν την κατάδυση έφτασε σε εκατομμύρια δολάρια και κάθε νέα γωνία σε αυτό το 100χρονο ναυάγιο μου έκοψε την ανάσα.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ της τεχνολογίας αιχμής του τότε και του τώρα ήταν σαν μάρτυρας της στιγμής που ο άνθρωπος ανακάλυψε τον ηλεκτρισμό!

Και οι πέντε και πλέον ώρες deco που ακολούθησαν πραγματοποιήθηκαν με την πολυτέλεια της καμπάνας κατάδυσης και ό,τι συνόδευε – σοκολάτα, σούσι, διάφορα γλυκά Haribo και, χάρη του Evan Kovacs, μουσική με σωλήνες!

Η μεγαλύτερη κατάδυση με ναυάγιο ποτέ; Θα πρότεινα ότι ήταν. Ο κύκλος του Britannic στην εκατονταετηρίδα του με όλη αυτή την τεχνολογία είχε επιτέλους ξεπεράσει την αξέχαστη κατάδυσή μου της δεκαετίας του 1990.

Ήταν σαν κατάδυση επιστημονικής φαντασίας, είπα στον Κόλερ καθώς σκαρφάλωνε από την καταπακτή του υποβρυχίου ώρες αργότερα, αλλά διαφώνησε με την περιγραφή μου: «Επιστημονική φαντασία – όχι! Νομίζω ότι θα διαπιστώσεις, Leigh, ότι από εκεί που κάθισα να παρακολουθώ, αυτή η κατάδυση που μόλις έκανες ήταν επιστημονικό γεγονός! ”