Ο Άγιος Στέφανος επανήλθε

ΚΑΤΑΔΥΤΗΣ ΝΑΥΗΓΟΥ

ΗΤΑΝ ΑΡΚΕΤΑ ΝΥΧΤΑ στις 9 Ιουνίου 1918, όταν τα δύο Αυστροουγγρικά αδελφά θωρηκτά SMS Szent Istvan και Tegettoff έφυγαν από το λιμάνι της Πούλα (τώρα στην Κροατία) και έκαναν πορεία για το Ντουμπρόβνικ.

Κανένα σκάφος δεν φάνηκε να φοβάται πολλά από το Ιταλικό Ναυτικό, γιατί συνοδευόταν από ένα αντιτορπιλικό και έξι τορπιλοβάτες.

Η ετοιμότητα των Θωρηκτών

Το Szent Istvan, που πήρε το όνομά του από τον πρώτο χριστιανό βασιλιά της Ουγγαρίας, τον Άγιο Στέφανο, ήταν ακόμα ένα νέο πλοίο 20,000 τόνων και μέχρι εκείνη την ημερομηνία είχε εκτοξεύσει τα γιγάντια όπλα των 30 εκατοστών μόνο στην πράξη. Το σχέδιο ήταν και τα δύο πλοία να συναντηθούν με άλλα στον στόλο και να επιτεθούν στον θαλάσσιο αποκλεισμό των Συμμάχων κοντά στο Μπρίντιζι στη νότια Ιταλία.

Ο καπετάνιος και οι αξιωματικοί του πραγματοποιούσαν μια τελευταία προπαρασκευαστική συνάντηση στην καμπίνα του ναυάρχου στο πίσω κατάστρωμα. Ο καπετάνιος έβγαζε οδηγίες καθώς ετοιμάζονταν οι φύλακες.

Οι επιτηρητές δεν είχαν τίποτα να αναφέρουν, και κανένας από τους 1000 και πλέον μέλη του πληρώματος δεν μπορούσε να υποψιαστεί ότι όλη η κόλαση επρόκειτο να σπάσει.

Η απάντηση του Ιταλικού Ναυτικού

Εν τω μεταξύ, μόλις είχε νυχτώσει, όταν ο κυβερνήτης κορβέτας του ιταλικού ναυτικού Λουίτζι Ρίζο έδωσε την εντολή να επιστρέψουν στη βάση. Το πλήρωμα των τορπιλοβόλων MAS15 και MAS21 είχε δει τις κακές καιρικές συνθήκες αλλά λίγη δράση, και ήταν πρόθυμοι να εισέλθουν στο λιμάνι.

Καθώς ήταν καθαρή νύχτα, ξαφνικά παρατήρησαν καπνογόνα στον μακρινό ορίζοντα. Θα μπορούσε να είναι μόνο εχθρικό σκάφος.

Ο Ρίζο διέταξε τους καπετάνιους Γκόρι και Αόνζο να πλεύσουν κατευθείαν για τα λοφία. Ήταν μακρύς ο δρόμος, αλλά και οι δύο τορπιλοβάτες κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό των πλοίων συνοδείας και να επιτεθούν εναντίον των Αυστροουγγρικών θωρηκτών.

Η Επίθεση και η Βύθιση

Μόλις έφτασε στην εμβέλεια, η Rizzo αποφάσισε να αφήσει το MAS21 να σπρώξει την επίθεση εναντίον του Tegettoff, αλλά οι τορπίλες της έχασαν τον στόχο τους. Την ίδια στιγμή το MAS15 άνοιξε πορεία προς το Szent Istvan και εκτόξευσε δύο τορπίλες. Και οι δύο χτύπησαν το θωρηκτό στο κύτος, κοντά στους λέβητες. Τα πίσω λεβητοστάσια άρχισαν αμέσως να πλημμυρίζουν και το πλοίο καταγράφηκε κατά 10° προς τα δεξιά.

Ανακάλυψη και Εξερεύνηση του Ναυαγίου

Ο καπετάνιος του Szent Istvan απάντησε διατάζοντας τα βαριά πυροβόλα όπλα να στραφούν στο λιμάνι για να αντιμετωπιστεί ο κατάλογος, αλλά όλο και περισσότερο νερό χυνόταν στα λεβητοστάσια, με αποτέλεσμα απώλεια ισχύος και απώλεια της ικανότητας άντλησης επίσης.

Στις 6.05 το πρωί, το Szent Istvan ανατράπηκε και βυθίστηκε, κοντά στο νησί Premuda. Ο θάνατός της κινηματογραφήθηκε από έναν αξιωματικό στο Tegettoff και αυτή είναι η μόνη ταινία που γυρίστηκε ποτέ για τη βύθιση ενός πολεμικού πλοίου κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου. Ογδόντα εννέα μέλη του πληρώματος έχασαν τη ζωή τους.

Το Szent Istvan ανακαλύφθηκε από το Γιουγκοσλαβικό Ναυτικό τη δεκαετία του 1970 και τώρα είναι ένα προστατευόμενο ναυάγιο που μπορεί να καταδυθεί μόνο με ειδική άδεια.

Χρειάστηκε πολύς χρόνος για να πάρει όλες τις απαιτούμενες άδειες ο Κροάτης φίλος μου Drazen Goricki, αλλά τελικά το Υπουργείο Πολιτισμού και το τμήμα υποβρύχιας αρχαιολογίας συμφώνησαν σε μια ομάδα να βουτήξει το ναυάγιο, την πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που επιτρεπόταν κάτι τέτοιο.

Η αποστολή και η κατάδυση

Το λιμάνι της χώρας μας ήταν η βάση της αστυνομικής μονάδας στο Μάλι Λοσίνι. Θα χρησιμοποιούσαμε το γρήγορο σκάφος του για να βγούμε στο ναυάγιο 20 μίλια μακριά, και θα μπορούσαμε επίσης να κάνουμε trimix και να προετοιμάσουμε τους rebreathers μας εκεί.

Αυτή η αποστολή επρόκειτο να βοηθηθεί από τον υποβρύχιο αρχαιολόγο και έμπειρο δύτη trimix Igor Miholjek από το ινστιτούτο διατήρησης της Κροατίας, υπεύθυνο για την ανάκτηση και τη συντήρηση αντικειμένων.

Σκοπεύαμε επίσης να βγάλουμε τόσες ταινίες και εικόνες όσο το δυνατόν.

Προκλήσεις και ευρήματα υποβρύχια

Το σχέδιο κατάδυσης συζητήθηκε και η ομάδα χωρίστηκε. Ο φίλος μου ήταν ο Αυστριακός δύτης Phillipe Alfarei.

Δεν είναι συχνά που έχετε την ευκαιρία να βουτήξετε σε ένα ναυάγιο που συνήθως ήταν κλειστό για δύτες, γι' αυτό ήθελα να προετοιμαστώ καλά και να βάλω τον εξοπλισμό και την κάμερά μου σε ολοκληρωμένες δοκιμές.

Ωστόσο, λίγο πριν την κατάδυση δοκίμασα την κάμερά μου και διαπίστωσα ότι το φλας δεν λειτουργούσε. Αποφάσισα ότι θα έπρεπε να τραβήξω φωτογραφίες χρησιμοποιώντας το δικό μου βίντεο-φως αντί. ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΒΙΞΗ, έγινε φανερό ότι η ορατότητα δεν θα ήταν μεγαλύτερη από 6 μέτρα. Η κάτω γραμμή ήταν συνδεδεμένη με μια από τις δύο μεγάλες προπέλες και ακριβώς δίπλα τους φαινόταν καθαρά τα πηδάλια.

Λεπτομέρειες για την κατάδυση και αντικείμενα

Βγάλαμε μερικές φωτογραφίες, κατεβήκαμε πιο κάτω και βρήκαμε ένα αρκετά μεγάλο άνοιγμα που θα μας επέτρεπε να κολυμπήσουμε κάτω από το ναυάγιο.

Βρήκαμε πολλά δερμάτινα παπούτσια ανάμεσα στα συντρίμμια στον βυθό της θάλασσας και περίπου 15 μέτρα μπροστά θα μπορούσαμε να διακρίνουμε το κανόνι των 30 εκατοστών, με τις τεράστιες κάννες τους να αντικατοπτρίζουν το μέγεθος αυτού του τεράστιου ναυαγίου.

Ωστόσο, ήμασταν στα 66 μέτρα τώρα, και ο χρόνος κυλά σε αυτό το βάθος. Κολυμπήσαμε πίσω στην κάτω γραμμή για να ξεκινήσουμε την ανάβασή μας και μια μεγάλη αποσυμπίεση.

Στις επόμενες καταδύσεις, ο Ντράζεν Γκορίτκι βρήκε ένα πέρασμα προς την καμπίνα του ναυάρχου. Εδώ ανακτήθηκαν πολλά όμορφα μπρούτζινα φώτα με κομμένο γυαλί για συντήρηση.
Το τηλέφωνο του πλοίου, με το οποίο εκδόθηκαν εντολές από τη γέφυρα, βρέθηκε σε μία από τις διεισδύσεις βαθιά στο ναυάγιο. Στα 66 μέτρα τέτοιες καταδύσεις είχαν τους κινδύνους τους, ειδικά σε ένα ανεστραμμένο ναυάγιο.

Κοντά στην καμπίνα του ναυάρχου ήταν το μπάνιο του, η μπανιέρα ξεκάθαρα αναγνωρίσιμη. Από τις διάφορες καμπίνες ανασύρθηκαν ασημένια μαχαιροπίρουνα και πορσελάνη και σε μια από τις βουτιές μου ανακάλυψα έναν από τους μεγάλους προβολείς που είχαν τοποθετηθεί στον ιστό, μερικώς κρυμμένος στην άμμο.

Πιο κοντά στην πλώρη ήταν η αίθουσα πυρομαχικών, επίσης κινηματογραφημένη και φωτογραφημένη.

Συμπέρασμα: Αποτελέσματα της Αποστολής

Σε όλη τη διάρκεια της αποστολής ο καιρός ήταν εξαιρετικά καλός, με λίγο αέρα. Πραγματοποιήσαμε περισσότερες από 70 καταδύσεις και τους επόμενους μήνες όλα τα αντικείμενα που ανακτήθηκαν θα συντηρηθούν και θα καταγραφούν – και τελικά θα εκτεθούν σε ένα μουσείο.

SMS SVENT ISTVAN

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 1914 Ναυπηγείο Ganz & Co Danubius, Fiume (τώρα Rijeka)

ΒΑΡΟΣ: 20,000 τόνοι

ΜΗΚΟΣ: 152μ

ΔΟΚΑΡΙ: 28μ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ: 1094

ΠΡΟΠΕΛΟΡΕΣ: Δύο

ΤΑΧΥΤΗΤΑ: 20 κόμβοι

ΟΠΛΑ: Τέσσερα 30 cm, δώδεκα 15 cm, δώδεκα 7 cm και τρία 66 mm AA

ΤΟΡΠΙΛΕΣ: Τέσσερις 533 χλστ