Μετά από παρατεταμένη και έντονη συζήτηση που εκτείνεται για περισσότερο από μια δεκαετία, οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές χαιρέτησαν την εμφάνιση μιας Συνθήκης Ανοιχτής Θάλασσας που λένε ότι είναι ικανή να προστατεύσει τη θαλάσσια ζωή στα διεθνή ύδατα που αποτελούν περίπου το 66% των ωκεανών του κόσμου.
Διαβάστε επίσης: Ανακοινώθηκαν τα πρώτα 3 αγγλικά HPMA
Η συμφωνία επιτεύχθηκε στα Ηνωμένα Έθνη το Νέα Υόρκη στις 4 Μαρτίου – αλλά τώρα πρέπει να επικυρωθεί επίσημα από μεμονωμένα κράτη, μια διαδικασία που οι οικολόγοι ανυπομονούν να δουν να συμβεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Τουλάχιστον 40 κράτη θεωρούνται απαραίτητα για να τεθεί σε εφαρμογή η συνθήκη.
Η Ανοιχτή Θάλασσα είναι ο μεγαλύτερος βιότοπος άγριας ζωής στη Γη και καλύπτει τον μισό πλανήτη, αλλά μέχρι τώρα μόνο το 1.2% αυτής της τεράστιας έκτασης έχει προστατευθεί, αφήνοντας όλα τα έθνη με ελάχιστα περιορισμένα δικαιώματα αλιείας, ναυτιλίας και έρευνας στα διεθνή ύδατα.
Η νέα συνθήκη έχει σχεδιαστεί για να παρέχει μια διαδρομή για τη δημιουργία έως το 2030 αποτελεσματικών θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (MPA) που θα καλύπτουν το 30% των ωκεανών του κόσμου – αυτό είναι το ελάχιστο επίπεδο προστασίας που θεωρείται από τους επιστήμονες ως ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση υγιών θαλασσών.
Περιορίζοντας ή απαγορεύοντας την αλιεία και άλλες παρεμβατικές δραστηριότητες, όπως η εκσκαφή ορυκτών πόρων, οι MPA θα μπορούσαν να δώσουν στα πολλά απειλούμενα θαλάσσια είδη ανάπαυλα από την υπεραλίευση, τη ρύπανση, τις απεργίες πλοίων και άλλους κινδύνους, καθώς και τον χρόνο που χρειάζονται για να ανακάμψουν. Η ύπαρξή τους θα βοηθούσε στην προστασία τόσο των αποδημητικών ειδών όσο και των στατικών πληθυσμών.
Κάλεσμα στα Ηνωμένα Έθνη να ολοκληρώσουν τις διατυπώσεις της υιοθεσίας το συντομότερο δυνατό σε μια τελική επαναλαμβανόμενη σύνοδο του ΟΗΕ είναι οι ακτιβιστές που απαρτίζουν τη Συμμαχία Ανοιχτής Θάλασσας (HSA). Αυτή η παγκόσμια συνεργασία αποτελείται από περισσότερους από 40 μη κυβερνητικούς οργανισμούς και ομάδες για τη διατήρηση της θάλασσας, καθώς και τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), που χρηματοδοτείται από το Ocean Foundation.
«Προσπάθειες υπερήρωων»
«Μετά από μια βόλτα δύο εβδομάδων διαπραγματεύσεων και προσπαθειών υπερήρωων τις τελευταίες 48 ώρες, οι κυβερνήσεις κατέληξαν σε συμφωνία σε βασικά ζητήματα που θα προωθήσουν την προστασία και την καλύτερη διαχείριση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας στην Ανοιχτή Θάλασσα», είπε. Hsa σκηνοθέτης Ρεμπέκα Χάμπαρντ. Η συνθήκη θα φέρει τη διακυβέρνηση των ωκεανών στον 21ο αιώνα, ενισχύοντας τη διαχείριση της αλιείας, της ναυτιλίας και άλλων δραστηριοτήτων που σύμφωνα με την HSA έχουν συμβάλει στην υποβάθμιση της υγείας των ωκεανών.
Η μεγάλη καθυστέρηση στη διασφάλιση της συνθήκης είχε οδηγήσει σε δύο θεμελιώδη ζητήματα – το να αποφασίσει πώς θα χρηματοδοτηθεί δίκαια και επαρκώς για να μπορέσει να εφαρμόσει τις διατάξεις της και πώς τα οφέλη από τους «θαλάσσιους γενετικούς πόρους» – ένα παράδειγμα είναι τα θαλάσσια πλάσματα βαθέων υδάτων που μπορούν να αποδώσουν πολύτιμα φαρμακευτικά προϊόντα – θα μοιραστούν μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών.
«Αυτή είναι μια ιστορική ημέρα για τη διατήρηση και ένα σημάδι ότι σε έναν διχασμένο κόσμο, η προστασία της φύσης και των ανθρώπων μπορεί να θριαμβεύσει έναντι της γεωπολιτικής», σχολίασε η Laura Meller της Greenpeace Nordic.
Επαινούμε τις χώρες που επιδιώκουν συμβιβασμούς, παραμερίζουν τις διαφορές και συνάπτουν μια συνθήκη που θα μας επιτρέψει να προστατεύσουμε τους ωκεανούς, να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας στην κλιματική αλλαγή και να προστατεύσουμε τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης δισεκατομμυρίων ανθρώπων». Ωστόσο, προειδοποίησε για περαιτέρω καθυστέρηση: «Το ρολόι συνεχίζει να δείχνει 30×30».
«Η Συνθήκη της Ανοιχτής Θάλασσας ανοίγει το δρόμο για την ανθρωπότητα να παράσχει επιτέλους προστασία στη θαλάσσια ζωή στον ίδιο μας ωκεανό», δήλωσε η Minna Epps της IUCN, η τελευταία αξιολόγηση της οποίας θέτει σχεδόν το 10% των θαλάσσιων ειδών σε κίνδυνο εξαφάνισης.
«Η υιοθέτησή του κλείνει ουσιαστικά κενά στο διεθνές δίκαιο και προσφέρει ένα πλαίσιο για τις κυβερνήσεις να συνεργαστούν για την προστασία της παγκόσμιας υγείας των ωκεανών, την κλιματική ανθεκτικότητα και την κοινωνικοοικονομική ευημερία και την επισιτιστική ασφάλεια δισεκατομμυρίων ανθρώπων».
'Παιχνίδι changer'
Η MD της OceanCare Fabienne McLellan περιέγραψε τη συνθήκη ως «το παιχνίδι που αλλάζει το παιχνίδι που χρειάζεται επειγόντως ο ωκεανός», ενώ η Liz Karan του Pew είπε ότι «η αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της συνθήκης ορόσημο είναι ο μόνος δρόμος για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας στην ανοιχτή θάλασσα για τις επόμενες γενιές και παρέχει μονοπάτι για τα έθνη να εκπληρώσουν τον στόχο 30 επί 30».
Ο Andrew Deutz της Nature Conservancy είπε ότι εάν τα έθνη μπορούσαν να επικυρώσουν τη συνθήκη γρήγορα και «αρχίσουν να ενσωματώνουν φιλοδοξίες όπως το 30×30» στη λήψη αποφάσεων «μπορεί να έχουμε ακόμη την ευκαιρία να προχωρήσουμε πέρα από το επιζήμιο στάτους κβο και σε μια νέα εποχή θετικής διαχείρισης για τη φύση αυτού του πιο κρίσιμου οικοσυστήματος».
«Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή για την ανθρωπότητα και για την προστασία όλων των ζωντανών όντων στον παγκόσμιο ωκεανό μας», δήλωσε η Farah Obaidullah της Women4Oceans. «Με το κλίμα και τις παγκόσμιες κρίσεις της άγριας ζωής να επιδεινώνονται και μια απερίσκεπτη νέα βιομηχανία εξόρυξης βαθέων υδάτων στον ορίζοντα, δεν μπορούμε να αντέξουμε καμία καθυστέρηση στην εφαρμογή αυτής της συνθήκης».
Επίσης στο Divernet: Η πίεση του δύτη βοηθά στην επίτευξη του «σημείου καμπής» του καρχαρία, Mako Breakthrough: Περισσότερα καλά νέα για τους καρχαρίες, Η ζωή αναζητά χελώνες που απειλούνται με εξαφάνιση, Υπό πίεση: Divers' Star Sharks & Rays, Το Giant Manta το πρώτο που κηρύχθηκε σε κίνδυνο
