Όταν το σουηδικό πολεμικό πλοίο του 17ου αιώνα Vasa ανατράφηκε από τη Βαλτική Θάλασσα πριν από περισσότερα από 60 χρόνια, οι 30 ανθρώπινοι σκελετοί που βρέθηκαν με το ναυάγιο υποτίθεται ότι ήταν εκείνοι του αρσενικού πληρώματος του.
Τώρα το σχήμα ενός οστού της λεκάνης και οι πρόσφατες ανακαλύψεις της ιατροδικαστικής επέτρεψαν στους επιστήμονες να προσδιορίσουν ότι τουλάχιστον μία γυναίκα βρισκόταν στο εμβληματικό πλοίο όταν βυθίστηκε στα ανοιχτά της Στοκχόλμης μόλις στο παρθενικό του ταξίδι το 1628.
Μόνο ένας από τους ανθρώπους Vasa εκείνη την ημέρα είχε ονομαστεί στα αρχεία, σύμφωνα με το Μουσείο Vasa της Στοκχόλμης, αλλά η συμβατική μελέτη των οστών τους περιοριζόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε καθοριστικούς παράγοντες όπως η ηλικία, το ύψος και το ιατρικό ιστορικό.
Από το 2004 το μουσείο συνεργάζεται με το Τμήμα Ανοσολογίας, Γενετικής & Παθολογίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα για τη διερεύνηση των υπολειμμάτων – για μεγάλο μέρος του χρόνου απλά προσπαθώντας να εκχωρήσει κάθε οστό σε ένα άτομο.
Περιπλέκοντας το έργο ήταν το γεγονός ότι πολλά οστά ζώων βρέθηκαν επίσης στο πλοίο, με το 80% από περίπου 2,000 που έχουν μελετηθεί να έχουν εντοπιστεί μέχρι το περασμένο έτος.
«Είναι πολύ δύσκολο να εξαχθεί DNA από οστό που βρίσκεται στον βυθό της θάλασσας για 333 χρόνια», δήλωσε η επικεφαλής της ομάδας ιατροδικαστής, καθηγήτρια Marie Allen, «αλλά όχι αδύνατο».
Ένας από τους σκελετούς, με την ετικέτα «G», είχε υποψιαστεί ότι ήταν θηλυκός από το σχήμα του ισχίου και το γεγονός ότι δεν είχαν εντοπιστεί χρωμοσώματα Υ στο γενετικό υλικό, «αλλά δεν μπορούσαμε να είμαστε σίγουροι και θέλαμε να επιβεβαιώσουμε το αποτέλεσμα», είπε ο καθηγητής Allen.
Αυτή η επιβεβαίωση ήρθε μέσω μιας νέας μεθόδου δοκιμής για γενετικές παραλλαγές που αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Αναγνώρισης DNA των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ στο Ντέλαγουερ. Μέρος του Αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας, το εργαστήριο είναι υπεύθυνο για την ανάλυση υπολειμμάτων πεδίου μάχης.
«Γνωρίζουμε ότι υπήρχαν γυναίκες στο πλοίο Vasa όταν βυθίστηκε και τώρα λάβαμε επιβεβαίωση ότι είναι μεταξύ των υπολειμμάτων», λέει η ιστορικός και ερευνήτρια του μουσείου Δρ Άννα Μαρία Φόρσμπεργκ. «Αυτή τη στιγμή ερευνώ τις συζύγους των ναυτικών, οπότε για μένα αυτό είναι ιδιαίτερα συναρπαστικό. Συχνά ξεχνιούνται, παρόλο που έπαιξαν σημαντικό ρόλο για το ναυτικό».
Φακίδες και κερί αυτιού
Η νέα μέθοδος δειγματοληψίας αναμένεται τώρα να δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με πτυχές όπως το χρώμα των μαλλιών και των ματιών και πιθανώς τη γεωγραφική προέλευση των ανθρώπων που βρίσκονται σε Vasa. «Μπορούμε να πούμε εάν ένα άτομο είχε προδιάθεση για ορισμένες ασθένειες ή ακόμη και πολύ μικρές λεπτομέρειες, όπως εάν είχε φακίδες και υγρό ή ξηρό κερί στο αυτί», είπε ο καθηγητής Άλεν.
Οι ερευνητές του Μουσείου Vasa μελετούν επίσης τα προσωπικά αντικείμενα που βρέθηκαν με τους σκελετούς με σκοπό μια μελλοντική έκθεση.
Η ανύψωση του ναυαγίου από βάθος άνω των 30 μέτρων το 1961 περιλάμβανε περισσότερες από 1,300 καταδύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε επικίνδυνες συνθήκες, αν και χωρίς σοβαρά περιστατικά. Το ανακαινισμένο πλοίο είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα της Σουηδίας και έχει δει πάνω από 35 εκατομμύρια επισκέπτες στο Μουσείο Βάσας.
Επίσης στο Divernet: Divers ID Wreck As Vasa Sister-Ship Applet, Divers ID 17th-Century Baltic Wrecks, Οι δύτες Vrak βρήκαν 10 ακόμη ναυάγια της Βαλτικής, Δύτες ραντεβού με μοναδικό ναυάγιο στη Βαλτική, Σουηδικοί δύτες ερευνούν το βρετανικό ναυάγιο της Annie
