Ο Σταθερός Κηπουρός

ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΛΕΙΟ ΛΙΓΟ παχουλό πρόσωπο, μούφα και χαριτωμένο της Disney. Είναι αξιολάτρευτη, αλλά η επιθυμία μου να μείνω και να κοιτάζω στην ευδαιμονία μου μετριάζεται από τη συνειδητοποίηση ότι δεν είναι ευχαριστημένη με την εισβολή στον προσωπικό της χώρο. Αγαπάμε μέχρι θανάτου ψάρια ανεμώνης.
Θυμάμαι ότι ήμουν ενθουσιασμένος και ελαφρώς υπνωτισμένος από αυτό το πρόσωπο στην πρώτη μου κατάδυση πριν από 25 χρόνια στη χερσόνησο Musandam του Ομάν, και αυτή η απόλαυση δεν έχει φύγει ποτέ.
Εξακολουθώ να βρίσκω εκπληκτικό το γεγονός ότι αυτό το ψαράκι θα σταθεί μπροστά μου –ένα τέρας που φυσά φυσαλίδες κυριολεκτικά χίλιες φορές το μέγεθός της– που φαίνεται να φουσκώνει το στήθος της και να ανοίγει σαν τη σημαία της πτερύγια να φαίνεται μεγαλύτερος.
Είναι ένα βάδισμα με βάδισμα, κουνώντας την ουρά από τη μία πλευρά στην άλλη, να σπρώχνει τους ώμους και να απλώνεται και να σκαλίζει με το χρυσό θωρακικό της πτερύγια, για να με τρομοκρατήσει με το μέγεθός της.
Μετά αναβοσβήνεις και όλα τα πτερύγια έχουν διπλωθεί προς τα πίσω στο σώμα και το ψάρι έχει γίνει μια σφαίρα σε σχήμα δάκρυ, που τρέχει στην άλλη πλευρά της μικροσκοπικής επικράτειάς του.
Στη συνέχεια, βυθίζεται μέσα από τα πλοκάμια της ανεμώνης για ένα κούνημα για να επιβεβαιώσει ξανά τον δεσμό ξενιστή-επισκέπτη, αναμειγνύοντας τη λάσπη του δέρματος της ανεμώνης με αυτή του ψαριού.
Φωλιασμένη με ασφάλεια στα πλοκάμια του σπιτιού και του κήπου της, στριφογυρίζει ζωηρά και παρακολουθεί προσεχτικά με αυτά τα καθαρά, αδιάκοπα μάτια.
Η μακροχρόνια φίλη μου η Simona τα αποκαλεί «γουρούνα» για τα μικρά στρογγυλά ρουθούνια, τα προεξέχοντα σαγόνια και τη συμπεριφορά τους.
Με έχουν κυνηγήσει μερικά μέτρα από μια ανεμώνη-ξενιστή μερικές φορές από ιδιαίτερα επιθετικά ψάρια ανεμώνων (που –όχι τυχαία– είχαν ιδιαίτερα ογκώδεις και υγιείς ανεμώνες ξενιστή) και με κουνήθηκαν, με άρπαξαν και κουνήθηκαν δυνατά, σαν γιγάντιος αρουραίος από ένα μικροσκοπικό αλλά ατρόμητο σκυλί.
Με κυνηγούσε –όπως κάθε άλλο εισβολέα– μακριά από το σπίτι της και το καταφύγιό της. Η ανεμώνη προστατεύει την οικογένειά της με τα τσιμπήματά της και τα ψάρια με τη σειρά τους λειτουργούν ως φροντιστές για την ανεμώνη, διώχνοντας πιθανούς «τρίμπους πλοκαμιών» όπως το πεταλούδα.
Το Anemonefish θα διώξει τα ψάρια μέχρι το μέγεθος μιας μικρής σφυρίδας, ακόμα και το μάλλον επιθετικό triggerfish. Συνήθως, ωστόσο, τα ψάρια ανεμώνης υποχωρούν από τα μεγαλόστομα αρπακτικά (που τελικά δεν τρώνε ανεμώνες αλλά μπορεί κάλλιστα να φάνε τα ψάρια) και συνήθως υποχωρούν από κάτι τόσο τεράστιο όσο ένας δύτης.

Το πλουσιότερο μέρος του υφάλου
Τόσο τα ψάρια ανεμώνης όσο και οι ανεμώνες τους επιλέγουν να ζουν στο πλουσιότερο και πιο ανταγωνιστικό μέρος (την κορυφή του υφάλου) του πιο βιολογικά παραγωγικού και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος στη γη (κοκαλαλιοφόροι ύφαλοι Ινδο-Ειρηνικού).
Εάν πρόκειται να ζήσετε εκεί, θα πρέπει να αποδεχτείτε τον έντονο ανταγωνισμό για τον πρωταρχικό χώρο – από τον οποίο η ανεμώνη απαιτεί μάλλον πολλά και για τον οποίο αγωνίζεται ο σκληρός μικρός πορτοκαλοψυχωτής της.
Πλησιάστε σε μια ανεμώνη και μπορεί να γίνει λίγο θορυβώδης, το ψάρι να εκπέμπει απειλή κελαηδάει και σκάει για να προστατεύσει την ανεμώνη, που συνήθως ακολουθείται με φορτίσεις, περιστασιακά χτυπήματα στο κεφάλι και δαγκώματα.
Η ανεμώνη μπορεί να είναι ζώο, αλλά με πολλούς τρόπους συμπεριφέρεται – και αντιμετωπίζεται σαν – μια καλλιέργεια φυτών με τα ψάρια ως αγρότη ή κηπουρό.
Τα ψάρια περιστασιακά ταΐζουν απευθείας τις ανεμώνες ρίχνοντας μπουκιές θηράματος, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτού που παρέχουν στην ανεμώνη –ή, πιο συγκεκριμένα, τα συμβιωτικά φιλοξενούμενα φύκια της ανεμώνης– είναι τα πλούσια σε άζωτο περιττώματα των ψαριών.
Το συνεχές κύμα και το κολύμπι από αυτά τα ψάρια αερίζει την ανεμώνη και επίσης καθαρίζουν ενεργά τα ιζήματα και την άμμο.
Δεν είναι ακόμα σαφές πόσο τα έντονα χρώματα και το ξέφρενο κολύμπι των ψαριών μπορεί να δελεάσουν άλλα ψάρια να τσιμπηθούν από τα πλοκάμια της ανεμώνης του ξενιστή και να γίνουν θήραμα. Όπως τα μακρινά ξαδέρφια τους τα κοράλλια, ωστόσο, είναι τα φύκια που ζουν στους ιστούς τους που παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος της τροφής για αυτές τις γιγάντιες ανεμώνες.

Οι μεγαλύτερες ανεμώνες στη Γη
Σχεδόν όλα τα ψάρια ανεμώνης ζουν σε ανεμώνες χαλιών. Οι Heteractis και Stychodactyla αποτελούν τη δική τους μικρή οικογένεια, 10 είδη από τις μεγαλύτερες ανεμώνες στη Γη.
Στις υπερπλούσιες κορυφές των υφάλων του Menjangan του Μπαλί ή του Bunaken του Βόρειου Σουλαουέζι έχω δει αρκετούς πάνω από ένα μέτρο.
Εκτός από τις ανεμώνες του χαλιού, τρία είδη από την οικογένεια των κανονικών ανεμώνων, συμπεριλαμβανομένου του τετράχρωμου Entacmaea, φιλοξενούν επίσης ανεμώνες.
Όλες οι ανεμώνες που φιλοξενούν ψάρια «minder» είναι δύσκολα, μαλακά, σαρκώδη ζώα, τα οποία είναι λιγότερο επιθετικά, έχουν λιγότερο ισχυρά τσιμπήματα και είναι πιο ευάλωτα από τις «κανονικές» ανεμώνες.
Πράγματι, αυτές οι ανεμώνες μπορεί να έχουν γίνει τόσο μεγάλες επειδή η προστασία των ανεμώνων από επιδρομές πεταλούδες και άλλους πιθανούς θηρευτές επέτρεψε σε αυτούς τους λίγους τύπους ανεμώνων να εξαπλωθούν και να διευρυνθούν, καταλαμβάνοντας πολύτιμες περιοχές της κορυφής του υφάλου, της πιο προνομιακής τοποθεσίας στον ωκεανό.
Οι ανεμώνες δεν διαθέτουν τον προστατευτικό σκελετό κυπέλλου των μικροσκοπικών κοραλλιών ξαδερφών τους, αλλά ζουν παρόμοια. Όπως τα κοράλλια, ευδοκιμούν στο φως του ήλιου στα πιο παραγωγικά μέρη του πλουσιότερου οικοσυστήματος της Γης.
Έφτασα στο Marsa Shagra στην Αίγυπτο ένα χρόνο μετά από ένα πολύ ζεστό ξόρκι. Η περιβαλλοντική υπεύθυνη Sarah O'Gorman είπε ότι μερικά τοπικά κοράλλια και ανεμώνες είχαν λευκανθεί (μια απόκριση στρες στις υψηλές θερμοκρασίες - εκτοξεύσεις των φυκιών τους).
Σίγουρα, υπήρχαν μερικές καθαρές λευκές ανεμώνες, και με γοήτευσε όταν είδα ότι τα ψάρια που ζούσαν σε αυτές ήταν σχεδόν καθαρό πορτοκαλί.
Οι σκούρες-καφέ μουτζούρες πλευρές που έχουν τα περισσότερα είδη ψαριών κλόουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό είχαν προφανώς χαθεί μαζί με τα φύκια της ανεμώνης-ξενιστή.

Ζώντας σε ένα χωράφι τσουκνίδας
Οι ανεμώνες μπορούν και τσιμπούν, και είναι αρκετά ισχυρό τσίμπημα για να σκοτώσει μικρά ψάρια, συμπεριλαμβανομένων των ανεμώνων που δεν έχουν περάσει λίγο χρόνο εγκλιματίζοντας με τον ξενιστή τους.
Η βλέννα που παράγεται από το δέρμα της ανεμώνης δεν προκαλεί τα τσιμπήματα της ανεμώνης τόσο εύκολα όσο η κανονική βλέννα ψαριού, αλλά μπορεί και θα προκαλέσει τα τσιμπήματα. Ένα ψάρι ανεμώνης που χώνεται στη μέση μιας άγνωστης ανεμώνης θα τσιμπηθεί και θα σκοτωθεί.
Μια σταδιακή εισαγωγή ή καθίζηση ενός ψαριού στην ανεμώνη είναι απαραίτητη, ξεκινώντας με το βούρτσισμα από τις άκρες των πλοκαμιών, αρκεί λίγος χρόνος για να μπορέσει το ψάρι να βυθιστεί και να κολυμπήσει με ασφάλεια μέσα στην ανεμώνη και ακόμη και τότε χρειάζεται συνεχή επαφή για να το διατηρήσει.
Κάτι στη βλέννα της ανεμώνης προσλαμβάνεται από τη βλέννα του ψαριού, η οποία εμποδίζει το τσιμπήματα των ψαριών.

Το μεγάλο κορίτσι και τα αγόρια της
Το μεγαλύτερο και κυρίαρχο ψάρι ανεμώνης σε μια ομάδα είναι συνήθως το μόνο θηλυκό. Ο επόμενος μεγαλύτερος είναι ο σύντροφός της, το μόνο πλήρως ανεπτυγμένο ενήλικο αρσενικό.
Τα άλλα σε μια αποικία είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ανήλικα αρσενικά, τα αναπαραγωγικά τους όργανα και η ανάπτυξή τους διατηρούνται σε ένα είδος προεφηβικής κατάστασης από την παρουσία του θηλυκού άλφα.
Μερικές ανεμώνες μπορούν να προσελκύσουν μια ντουζίνα
ή περισσότερα μικροσκοπικά αρσενικά, που εγκαθίστανται από το πλαγκτόν, φέρονται μερικές φορές σε μεγάλες αποστάσεις.
Μόλις εγκατασταθούν, εντάσσονται στο κάτω μέρος της σειράς ραμφίσματος, η ανάπτυξή τους και η κοινωνική τους θέση καθυστερούν από τις ορμόνες του κυρίαρχου θηλυκού, περιμένοντας μέχρι να πεθάνει πριν κάθε αρσενικό ανέβει ένα μόνο βήμα στην κοινωνική σκάλα.
Μπορεί να είναι μεγάλη αναμονή. Τα νεαρά παιδιά μπορούν να μεγαλώσουν αρκετά γρήγορα, έως και 5 χιλιοστά την ημέρα όταν είναι μικρά, και θεωρητικά θα μπορούσαν να φτάσουν σε μέγεθος ενήλικα μετά από μερικούς μήνες, αλλά το θηλυκό μπορεί να ζήσει αρκετά χρόνια (σπάνια έως τα 30) ακόμα και όταν πεθάνει μόνο τον επόμενο -Το μεγαλύτερο αρσενικό μεγαλώνει και ωριμάζει – καθώς το υπάρχον αρσενικό αναπαραγωγής αλλάζει φύλο και φτάνει στο τελικό του ενήλικο μέγεθος.
Όλα τα υπόλοιπα παραμένουν σε στάθμη στα 3-7 εκατοστά, ανάλογα με το είδος, μέχρι να γίνει διαθέσιμη θέση για ένα από αυτά.
Εάν οι συνθήκες είναι κατάλληλες, το θηλυκό θα παράγει αρκετές εκατοντάδες αυγά κάθε δεκαπενθήμερο, ωοτοκίας μια εβδομάδα πριν από την πανσέληνο και τη νέα σελήνη.
Οι φωτογράφοι αναζητούν τις συστάδες των αυγών, που έχουν τοποθετηθεί σε ένα κομμάτι γυμνού βράχου κοντά στο χείλος της ανεμώνης και τις φροντίζει το ενήλικο αρσενικό.
Τους θαυμάζει, τους φυσάει νερό και τους καθαρίζει, τρώγοντας τυχόν νεκρούς και διώχνοντας πιθανούς θηρευτές για μια εβδομάδα όσο αναπτύσσονται.
Στη συνέχεια, τη νύχτα, την πανσέληνο ή αμέσως μετά την πανσέληνο - όταν τα παλιρροιακά ρεύματα θα διασκορπίσουν περισσότερο τα νεογνά - τα αυγά εκκολάπτονται.
Φυσικά οι περισσότερες από τις προνύμφες δεν θα επιβιώσουν στο ταξίδι, αλλά όσες το κάνουν θα εγκατασταθούν μια εβδομάδα περίπου αργότερα σε μια μακρινή ανεμώνη μήκους λίγο λιγότερο από 1 cm, ενώνοντας μια μικρή κοινότητα αγοριών που περιμένουν εβδομάδες, μήνες ή χρόνια για να να είναι σε θέση να επιταχύνει και να ωριμάσει.
Ο περιοριστικός παράγοντας στη φύση είναι πιθανώς ο αριθμός των ανεμώνων-ξενιστή. Εφόσον έχουν ένα καθαρό περιβάλλον υφάλου, τα ψάρια ανεμώνης έχουν επιτυχία – έχουν άφθονη τροφή, μαζεύοντας ζωοπλαγκτόν και λίγα φύκια (και περιστασιακά τσιμπολογώντας λίγο πλοκάμι από την ανεμώνη-ξενιστή τους), μπορούν να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν αρκετά γρήγορα όταν χρειάζονται και μπορούν να παράγουν εκατοντάδες νέους κάθε δύο εβδομάδες όλο το χρόνο.
Είναι καλή δουλειά που αναπαράγονται τόσο καλά, γιατί είναι μακράν τα πιο δημοφιλή και βαριά εκμεταλλευόμενα ψάρια ενυδρείων στον κόσμο, και συγκεκριμένα το "Nemo", το ψάρι ανεμώνης κλόουν (Ampiphrion ocellaris).
Μια πρόσφατη μελέτη υπολόγισε ότι 140,000 λαμβάνονται για ενυδρεία ετησίως από την Ινδονησία. Αυτό σημαίνει πολλά εκατομμύρια δολάρια για τους ντόπιους ψαράδες, ίσως και τριπλάσιο από αυτό για τους μεσάζοντες.
Αυτό το επίπεδο λήψης έχει σαφή και μετρήσιμο αντίκτυπο στις πυκνότητες των ψαριών ανεμώνης στους φυσικούς υφάλους – οι περισσότεροι από τους υφάλους στους οποίους καταδυόμαστε περιέχουν ίσως το ένα τρίτο των φυσικών αριθμών.