Ο πρώτος αναπνευστήρας έλαβε το πιο τραχύ βάπτισμα που μπορούσε να φανταστεί κανείς πριν από 119 χρόνια – βαθιά μέσα στη λειτουργία του τούνελ Severn. Ο εφευρέτης είπε ότι δεν θα επέστρεφε ποτέ εκεί κάτω, ούτε για 10,000 λίρες. Αλλά υπήρχε ένας άνθρωπος που θα το έκανε, όπως εξηγεί ο σπηλαιοδύτης Martyn Farr.
Περίπου 10 λεπτά έξω από το Νιούπορτ, το τρένο με προορισμό το Λονδίνο βυθίζεται ξαφνικά στο σκοτάδι. Ο κρότος εντείνεται, τα λεπτά περνούν. Τα παράθυρα χρησιμεύουν πλέον ως καθρέφτες, θωρακίζοντας τον ταξιδιώτη από το κρύο περιβάλλον λίγα εκατοστά μακριά.
Το τρένο φαίνεται να έχει επιβραδύνει, αλλά παραμένει μια αίσθηση ταχύτητας. Λίγοι ταξιδιώτες συνειδητοποιούν ότι βυθίζονται περίπου 45 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας κατά μήκος μιας σήραγγας 4.5 μιλίων, μέχρι την αγγλική πλευρά των εκβολών του Severn.
Μετά από έξι περίπου λεπτά ο κόσμος της επιφάνειας ανακτάται και οι επιβάτες καταγράφουν το μέρος απλώς ως ορόσημο - τη σήραγγα Severn. Δεν έχουν άλλο σεβασμό για τον υπόγειο κόσμο που έχουν δει.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1880, όταν εγκαταστάθηκε η σιδηροδρομική σύνδεση Great Western μεταξύ Λονδίνου και Νότιας Ουαλίας, η κατασκευή της σήραγγας Severn χαιρετίστηκε ως σημαντικό κατόρθωμα της μηχανικής, η μεγαλύτερη υποθαλάσσια σήραγγα οπουδήποτε στον κόσμο.
Αλλά χωρίς τις προσπάθειες των δυτών, θα μπορούσε να καθυστερήσει για χρόνια και η κατασκευαστική εταιρεία πιθανότατα θα αντιμετώπιζε χρεοκοπία.
Η ιδέα αυτής της σύνδεσης μεταξύ της Νότιας Ουαλίας, του Μπρίστολ και του Λονδίνου προέκυψε όχι μόνο για να επιτρέψει τα ταξίδια των επιβατών αλλά και για να ενισχύσει το αυξανόμενο εμπόριο άνθρακα.
Η τοποθεσία βρισκόταν σε ένα στένεμα του Severn όπου οι εκβολές είχαν πλάτος 2.25 μίλια. Η σήραγγα θα περνούσε πάνω από 10 μέτρα κάτω από το βαθύτερο σημείο του ποταμού.
Η κατασκευή ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1873. Έξι χρόνια αργότερα, πέντε φρεάτια είχαν βυθιστεί κατά μήκος της γραμμής της σήραγγας και ομάδες ανθρακωρύχων που εργάζονταν από αυτά είχαν οδηγήσει περίπου δύο μίλια μικρών οδών.
Δουλεύοντας κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, ένας μεγάλος όγκος νερού αναμενόταν να διαρρεύσει από τα βράχια και να πρέπει να αντληθεί μακριά.
Οι αντλίες εγκαταστάθηκαν στα φρεάτια και συμβάδιζαν με τις απαιτήσεις μέχρι τις 18 Οκτωβρίου, όταν οι ανθρακωρύχοι ανακόπηκαν μια μεγάλη ρωγμή στην ουαλική πλευρά του ποταμού, η οποία εκτόξευσε ένα παλιρροϊκό κύμα γλυκού, καθαρού νερού.
Η Μεγάλη Άνοιξη αποδείχθηκε αδύνατο να ελεγχθεί. Μέσα σε 24 ώρες το νερό είχε ανέβει 45 μέτρα. Όλα τα υπόγεια έργα κοντά πνίγηκαν. Παραδόξως, δεν χάθηκαν ζωές.
Κατασκευάστηκαν δύο τεράστιες προεξοχές ή ασπίδες για να φράξουν την πηγή της ροής, ένα για να μπλοκάρει την κατεύθυνση που οδηγούσε από τη βάση του άξονα προς την πηγή νερού και ένα δεύτερο για να φράξει τη σήραγγα που βλέπει.
Αυτές οι καμπύλες κατασκευές 4 μέτρα επί 3 μέτρα, που ζυγίζουν περίπου 3 τόνους το καθένα, θα χαμηλώνονταν μέσα από 40 μέτρα νερού και θα οδηγούνταν στη θέση τους από δύτες, που θα στηρίζονται από βαριές δοκούς που τοποθετούνται μεταξύ τους.
Απορροφητικό αποτέλεσμα
Οι δύτες Siebe Gorman, χρησιμοποιώντας Standard Equipment, περιορίζονταν όχι μόνο από το βάρος του εξοπλισμού και των μακριών, βαριών αεροσωλήνων τους, αλλά έπρεπε να δουλέψουν στο σκοτάδι εν μέσω μιας οδυνηρής διαδρομής με εμπόδια από γέφυρες, πλατφόρμες και εγκαταλελειμμένα εργαλεία διάνοιξης σήραγγας.
Η πίεση του νερού στο βάθος ήταν τόσο μεγάλη που λίγοι μπορούσαν να την αντέξουν και η σημαντική σωματική προσπάθεια αποδείχτηκε αδύνατη.
Ο ανάδοχος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πίεση θα πρέπει να μειωθεί. Τρεις τεράστιες αντλίες ενεργοποιήθηκαν και άρχισε το κατέβασμα των ασπίδων.
Στις 9 Φεβρουαρίου, η αναρρόφηση μιας αντλίας τράβηξε τον μολύβδινο δύτη, έναν ισχυρό άνδρα που ονομαζόταν Alexander Lambert, τόσο γρήγορα στον σωλήνα εισόδου που χρειάστηκε τρεις ισχυρούς άνδρες σε ένα σχοινί για να τον τραβήξουν ελεύθερο!
Μια εβδομάδα αργότερα οι αντλίες έπρεπε να σβήσουν, ολόκληρο το μέρος πλημμύρισε ξανά και ο Λάμπερτ έκανε μια βουτιά δύο ωρών στα 40 μέτρα για να ισιώσει μια ελαστική τσιμούχα.
Διεξήχθη οποιοσδήποτε αριθμός εξίσου οδυνηρών καταδύσεων τους επόμενους μήνες, αλλά ο τεράστιος όγκος και η πίεση του νερού ήταν τόσο μεγάλες που οι δύτες απλά δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
Τίποτα σε αυτό!
Τον Οκτώβριο του 1880, ένα χρόνο μετά τη μεγάλη πλημμύρα, παρουσιάστηκε ένας τρόπος απομόνωσης των εργασιών από τη ροή του νερού.
Δουλεύοντας κάτω από μια κεφαλή περίπου 10 μέτρων νερού, σε κρύο νερό και με την αφή, ένας δύτης ανέβαινε μια κατεύθυνση μέσω της οποίας έρεε νερό για 300 μέτρα από τον πυθμένα του φρεατίου.
Περνούσε από μια στενή πόρτα, σήκωνε δύο βαριές σιδηροτροχιές από χάλυβα (στις οποίες έτρεχαν φορτηγά για να αφαιρέσουν τον βράχο), έκλεινε μια βαριά μεταλλική πόρτα, έκλεινε δύο βαλβίδες σωλήνα μεγάλης διαμέτρου και επέστρεφε τα 300 μέτρα στον άξονα!
Μέχρι τώρα ήταν ξεκάθαρο ότι υπήρχε μόνο ένας άντρας για τη δουλειά – ο Alexander Lambert, 5 πόδια 8 ίντσες ψηλός αλλά εξαιρετικά δυνατός.
Έπρεπε να είναι? Το κανονικό του καταδυτικό φόρεμα αποτελούνταν από καταδυτικές μπότες 9 κιλών, θώρακα 18 κιλών και κράνος 27 κιλών καθώς και το βαρύ αεροστόμιο. Δύο άλλοι δύτες, ο ένας στο κάτω μέρος του φρεατίου, ο άλλος 150 μέτρα κατά μήκος του, θα ήταν σε ετοιμότητα για να βοηθήσουν να τραβήξει τον αεροστόχο προς τα εμπρός.
Ο Λάμπερτ, εξοπλισμένος μόνο με μια κοντή σιδερένια ράβδο, σκαρφάλωσε πάνω από σωρούς συντριμμιών, εργαλείων και περασμένα αναποδογυρισμένα φορτηγά εγκαταλελειμμένα από τον πανικό των εργαζομένων την προηγούμενη χρονιά.
Όμως, περίπου 30 μέτρα από το στόχο του, η τριβή του αεραγωγού καθώς επέπλεε στον βράχο και γύρω από τα ξύλινα στηρίγματα έγινε τόσο δυνατή που δεν μπορούσε να ξεπεράσει την αντίσταση. Τελικά αναγκάστηκε να παραδεχτεί την ήττα.
Επιστρέφοντας πίσω, ο σωλήνας του άρχισε να σχηματίζεται σε κουλούρες, ρυπώντας τα στηρίγματα της οροφής και οτιδήποτε άλλο εμπόδιζε.
Υπομονετικά το ξεμπέρδεψε και σιγά-σιγά ξαναβγήκε στη μοναχική του διαδρομή. Επέστρεψε στην ασφάλεια πικρά απογοητευμένος που απέτυχε.
Ο επικεφαλής εργολάβος Τόμας Γουόκερ, τώρα απελπισμένος, είχε ακούσει για μια πειραματική συσκευή κατάδυσης που ανήκε σε έναν Wiltshireman, τον Henry Fleuss.
Ήταν εντελώς αυτοπεριεχόμενο. αντί για αεροστόμιο, ο δύτης μετέφερε μια παροχή συμπιεσμένου οξυγόνου σε ένα μικρό σακίδιο για να παρέχει το κράνος του όπως απαιτείται.
Ο Fleuss έφτασε την επόμενη μέρα. Η συσκευή του αποτελούνταν από μια σφιχτά τοποθετημένη αδιάβροχη μάσκα προσώπου, συνδεδεμένη με δύο ελαστικούς σωλήνες σε μια εύκαμπτη αναπνοή τσάντα ή κόντρα πνεύμονα που φοριέται στην πλάτη των δυτών.
Η τσάντα, που ήταν συνδεδεμένο με τον κύλινδρο οξυγόνου, περιείχε μια χημική ουσία που απορροφούσε το διοξείδιο του άνθρακα.
Όταν το οξυγόνο στο τσάντα ήταν στο σημείο χρήσης, αναπληρώθηκε χειροκίνητα από τον κύλινδρο.
Στο βαθύ άκρο
Ένα βαρύ ορειχάλκινο κράνος κάλυπτε το κεφάλι, αλλά κάτω από αυτό ο Fleuss είχε επινοήσει ένα απλό αλλά αποτελεσματικό σύστημα για την ανακύκλωση του αερίου.
Μέσα στο σφιχτό μάσκα, gas was inhaled via the nose and exhaled via the mouth back into the τσάντα.
Το έξυπνο σύστημα έδωσε διάρκεια περίπου τριών ωρών.
Ωστόσο, ο Fleuss είχε πολύ λίγη εμπειρία στις καταδύσεις και σε καμία από τις πειραματικές δοκιμαστικές καταδύσεις του δεν ήταν ποτέ πιο βαθιά από 6 μέτρα.
Στις 5 Νοεμβρίου 1880 η πρώτη αναπνευστήρας τέθηκε σε δοκιμασία στο πιο απαγορευτικό περιβάλλον που μπορεί κανείς να φανταστεί.
Ο Lambert είδε τον Fleuss στο πρώτο μέρος του ταξιδιού του, αλλά μόλις μπήκε στο τούνελ που οδηγούσε στη Μεγάλη Πηγή, ήταν μόνος του.
Χωρίς φως και σε όρθια θέση, ήταν αδύνατο να εδραιωθεί οποιαδήποτε αίσθηση κατεύθυνσης. Μια αποστραγγιστική τάφρο είχε κατασκευαστεί εκατέρωθεν της σήραγγας, οπότε ήταν δύσκολο να ακολουθηθεί η γραμμή του τείχους.
Ο ευκολότερος πολύ μπροστά ήταν να σέρνεται με χέρια και γόνατα ανάμεσα στις ράγες.
Βυθιζόμενος σε βαθιά λάσπη, σκαρφαλώνοντας πάνω από τα συντρίμμια, ο Fleuss, όπως ήταν κατανοητό, σύντομα άρχισε να παραπαίει. Τελικά έχασε τα νεύρα του και στην έξοδο δήλωσε ότι δεν θα έκανε άλλη προσπάθεια για 10,000.
Ο Thomas Walker ζήτησε από τον Fleuss να δανείσει τη συσκευή του στον Lambert, υποστηρίζοντας ότι η επιτυχία θα έδινε στον εφευρέτη την καλύτερη δυνατή δημοσιότητα.
Ο Λάμπερτ προφανώς πήρε επίσης κάποια πειθώ, αλλά μετά από δοκιμές συνειδητοποίησε γρήγορα ότι η συσκευή είχε δυνατότητες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1880 λίγα ήταν γνωστά για τις επιπτώσεις της αναπνοής καθαρού οξυγόνου. θα περνούσαν μερικά χρόνια μέχρι να εντοπιστεί η τοξική του ικανότητα.
Το απόγευμα της 8ης Νοεμβρίου ο Λάμπερτ ξεκίνησε το ταξίδι του στο μαύρο τούνελ. Εκείνοι η αναμονή πέρασε τεταμένα 90 λεπτά πριν επιστρέψει.
Εκείνη την ώρα περπάτησε και σκαρφάλωσε μέχρι την πόρτα, σήκωσε μια από τις σιδηροτροχιές και γύρισε μια από τις βαλβίδες όπως χρειαζόταν.
Ωστόσο, ίσως περισσότερο από λίγο νευρικός για τον νέο εξοπλισμό που χρησιμοποιούσε, και χωρίς να γνωρίζει πόσο καιρό είχε περάσει κάτω από το νερό, η δουλειά δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί.
Η συσκευή είχε σαφώς λειτουργήσει καλά και ο Λάμπερτ ήθελε να ολοκληρώσει τη δουλειά. Ο Fleuss επέστρεψε στο Λονδίνο για περισσότερο απορροφητικό οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα, και πέρασαν δύο μέρες πριν ξεκινήσει ξανά.
Σε μια κατάδυση 80 λεπτών, ο Λάμπερτ επανέλαβε τη διαδρομή του προς την πόρτα, αφαίρεσε τη δεύτερη ράγα, έκλεισε την πόρτα και γύρισε τη δεύτερη βαλβίδα σύμφωνα με τις οδηγίες. Επέστρεψε θριαμβευτής.
Αργά την επόμενη μέρα οι αντλίες είχαν κάνει τη δουλειά τους και η πρόσβαση ήταν και πάλι διαθέσιμη στο μεγαλύτερο μέρος των εργασιών.
Η Μεγάλη Άνοιξη σφραγίστηκε τελικά στις αρχές Ιανουαρίου 1881, προσωρινά ελεγχόμενη αλλά δεν είχε ακόμη ηττηθεί.
Περιέχεται πίσω από τούβλα και άλλα εξαρτήματα, η πίεση του νερού στα γύρω στρώματα βράχου ήταν σημαντική. Οι εργασίες πλημμύρισαν ξανά, τον Οκτώβριο του 1883.
Ο Λάμπερτ κλήθηκε για άλλη μια φορά. Αυτή τη φορά δεν κατάφερε να κλείσει την πόρτα φορώντας τη συσκευή Fleuss, αλλά κατάφερε να σώσει τη μέρα φορώντας Standard Equipment.
Νέα αρχή
Αυτή η δεύτερη πλημμύρα ήταν επαρκής προειδοποίηση για όλους τους ενδιαφερόμενους. Δεν ήταν χρήσιμο να περιέχεται ή να φυλακίζεται η Μεγάλη Πηγή πίσω από τόσα πόδια τοιχοποιίας, γιατί αναπόφευκτα το νερό θα εντόπιζε τελικά ένα αδύνατο σημείο.
Η τελική λύση ήταν να βυθιστεί ένας ειδικός άξονας, να αφεθεί το ελατήριο να στραγγίσει ελεύθερα σε αυτό το σημείο απορροής και να εγκατασταθεί επαρκής εξοπλισμός για την άντληση του νερού στην επιφάνεια.
Το μηχανοστάσιο διέθετε τελικά έξι μηχανές δοκού Cornish οι οποίες λειτούργησαν μέχρι το 1961, όταν αντικαταστάθηκαν με ηλεκτρικές αντλίες.
Η απροσδόκητη συνάντηση με μια δεξαμενή γλυκού νερού κάτω από τη γη κόστισε στην εταιρεία ακριβά και το πρώτο τρένο δεν πέρασε από τη σήραγγα παρά τον Σεπτέμβριο του 1885.
Η ποιότητα του νερού που εκπέμπεται από τη Μεγάλη Πηγή είναι από τις καλύτερες από οποιαδήποτε υπόγεια πηγή, τόσο πολύ που δίπλα στο αντλιοστάσιο έχει τοποθετηθεί μια χαρτοποιία.
Σήμερα, περίπου 72 εκατομμύρια λίτρα αντλούνται καθημερινά, αρκετά για να τροφοδοτήσουν όχι μόνο το μύλο αλλά και ένα ζυθοποιείο, την τοπική κοινότητα και τα μεγάλα χαλυβουργεία στο Llanwern. Από πού προέρχεται το νερό είναι ακόμα άγνωστο.
Νέο βιβλίο του Μάρτιν Φαρς, Η Ιστορία και η Ανάπτυξη της Σπηλαιολογικής Κατάδυσης, που δημοσιεύεται από την Baton Wicks, αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο του 2018.
