ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΔΥΤΗΣ
Πέρυσι, δύο άνδρες που πίστευαν ότι θα ήταν μια βουτιά ρουτίνας στα νερά της Κροατίας έκαναν μια σχεδόν απίστευτη υποβρύχια ανακάλυψη. Ένας από αυτούς ήταν ο IGOR SAVIC, ο οποίος αφηγείται την ιστορία. Ο πρώτος φωτογράφος στη σκηνή ήταν ο ARNE HODALIC
Μια κατάδυση ρουτίνας μετατρέπεται σε μια απίστευτη ανακάλυψη
Ο Σλοβένος δύτης Vedran Dorusic και ο Κροάτης Igor Savic, το ζευγάρι που βρήκε μια ανέγγιχτη τοποθεσία ναυαγίου. Υπολογίζεται ότι 600-800 αμφορείς βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας, σχεδόν όλοι άθικτοι.
Διαβάστε επίσης: Δύτες ανακαλύπτουν δρόμο της πέτρινης εποχής στην Κροατία
Ο ΠΡΩΙΝΟΣ ΚΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ ήταν κρυμμένο στα σύννεφα, και οι πρώτες ριπές του βόρα τάραζαν τη θάλασσα. Συζητούσαμε πιθανές τοποθεσίες για την πρωινή μας κατάδυση.
Καθώς φυσούσε, σκέφτηκα ότι ίσως ήταν καλύτερο να διαλέξω κάπου κοντά. Διαμορφωνόταν ως μια ακόμη συνηθισμένη κατάδυση: μια κατάδυση που μας ανταμείβει με όλη την αγνή χαρά της κατάδυσης και στη συνέχεια σβήνει γρήγορα από τη μνήμη. Πόσο λάθος έκανα!
Δυνατότητες κατάδυσης από το νησί Pag
Το κέντρο καταδύσεων Foka στο κάμπινγκ Simuni στη νότια ακτή του Pag (το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Αδριατικής Θάλασσας) είναι ένα εξαιρετικό σημείο εκκίνησης για μια ποικιλία καταδυτικών περιπετειών.
Απέχει 10 λεπτά με το ταχύπλοο μακριά από εντυπωσιακούς τοίχους και γοργόνες κοντά στο μικρό νησί Maun.
Δέκα λεπτά πιο πέρα βρίσκεται ο ύφαλος Planicic, γνωστός για τη ζωντανή θαλάσσια ζωή, αλλά κατευθυνθείτε προς την ακτή του νησιού Vir και μπορείτε να βουτήξετε τα ναυάγια δύο γερμανικών στρατιωτικών ταχύπλοων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ένα ελαφρώς μεγαλύτερο ταξίδι σε ένα RIB υψηλής ταχύτητας σας μεταφέρει στο νησί Premuda και σε μια εντυπωσιακή υποθαλάσσια σπηλιά, που ονομάστηκε Καθεδρικός ναός από τους δύτες για το μέγεθος και την ομορφιά του. Απολαμβάνω τις πολλές δυνατότητες κατάδυσης από το Pag.
Εκείνη την Πέμπτη, 27 Ιουλίου, ο διευθυντής του κέντρου Foka Vedran Dorusic με ρώτησε πού θα ήθελα να βουτήξω. Ακολούθησε αδιάφορα ρωτώντας αν είχα ήδη επισκεφτεί το σημείο όπου, λίγες εβδομάδες πριν, είχε βρεθεί μια παλιά, πιθανότατα Ρωμαϊκή, άγκυρα.
Φαινόταν μια ενδιαφέρουσα συμβουλή, παρόλο που είχα επισκεφθεί την τοποθεσία κοντά στον κόλπο Simuni πολλές φορές και δεν με ενθουσίασε ιδιαίτερα το μέρος. Δόξα τω Θεώ δεν είχα προτείνει να πάω σε έναν πιο «ιντριγκαδόρικο» προορισμό.
Σε κάθε περίπτωση, ήλπιζα ότι κάποια ψάρια θα μας περίμεναν κοντά στον ρηχό τοίχο του κόλπου, όπου κρύβονται από τα δίχτυα και τις βάρκες που φεύγουν από το λιμάνι, και ότι η άγκυρα που υποσχέθηκε θα έκανε τη βουτιά μας να αξίζει τον κόπο.
ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΑΠΟ ΕΜΑΣ σχεδίαζαν να βουτήξουν. Χωριστήκαμε σε δύο ζευγάρια και στην αρχή το ένα από το άλλο ζευγάρι είχε πρόβλημα άνωσης.
Καθώς αρχίσαμε να κατεβαίνουμε κατά μήκος του τοίχου, παρατήρησα πόσο λίγα ψάρια φαινόταν να υπάρχουν. Αυτά τα πρώτα λεπτά της κατάδυσης δεν ήταν κάτι το ασυνήθιστο.
Η Αποκάλυψη των Αμφορέων
Στο κάτω μέρος του τοίχου, περίπου στα 25 μέτρα, ο βυθός της θάλασσας ισοπεδώθηκε σε άμμο.
Σύντομα εντόπισα την άγκυρα. Εν μέρει καλυμμένο και καμουφλαρισμένο από βλάστηση, στεκόταν μόνο μισοθαμμένο στην άμμο. Αναρωτήθηκα πώς είχε καταλήξει σε αυτό το μέρος.
Σε κοντινή απόσταση, ένας όμορφος όρμος προσφέρει εξαιρετική προστασία από τον άνεμο και σίγουρα ακόμη και οι Ρωμαίοι ναυτικοί θα τον γνώριζαν. Τι μια ιστορία που θα μπορούσε να πει αυτή η άγκυρα, αλλά είναι μια ιστορία που θα παραμείνει πάντα ανείπωτη, σκέφτηκα μέσα μου. Και πάλι, δεν θα μπορούσα να κάνω περισσότερο λάθος.
Ο Βεντράν κι εγώ αποφασίσαμε να συνεχίσουμε λίγο πιο βαθιά, πιο μακριά από την άγκυρα και τον τοίχο. Οι άλλοι δύο δύτες έμειναν πίσω και άρχισαν αργά να ανεβαίνουν.
Λίγα λεπτά αργότερα, παρατήρησα από μακριά μια παράξενη σκοτεινή σκιά, πιθανώς μια μάζα από βράχους να υψώνονται από την άμμο. Είχε τραβήξει ξεκάθαρα και την προσοχή του Βεντράν, και σταδιακά πλησιάζαμε όλο και πιο κοντά, ο Βέντραν μπροστά μου.
Ξαφνικά τον παρατήρησα να κάνει κάποιες μάλλον ασυνήθιστες κινήσεις. Θα ήταν δύσκολο να πω αν είχα δει πραγματικά μια αλλαγή ή αν ήταν απλώς ένα συναίσθημα. Αυτό που κανονικά θα ήταν τακτικές ήρεμες κινήσεις είχε γίνει πιο γρήγορες και πιο ζωντανές.
Ο Βεντράν εξακολουθούσε να κολυμπά προς τα σκοτεινά βράχια, με εμένα να αναρωτιέμαι τι συνέβαινε. Κάτι πρέπει να του τράβηξε το μάτι. Κάποια τεράστια ψάρια;
Καθώς οι κινήσεις του γίνονταν όλο και πιο σπασμωδικές, ο Βεντράν γύρισε προς το μέρος μου και έκανε μια χειρονομία που με ρώτησε ξεκάθαρα αν είχα δει αυτό που είχε δει. Έδειξε τη σκοτεινή μάζα.
Μόνο τότε συνειδητοποίησα ότι αυτό που είχα θεωρήσει βράχο ήταν ένα ασυνήθιστο, σχεδόν τέλεια στρογγυλεμένο σχήμα. Μου έκανε εντύπωση ότι αυτό που κοιτούσα μάλλον δεν ήταν αυτό που φαινόταν.
Ο ενθουσιασμός μας μεγάλωνε καθώς κολυμπούσαμε πιο κοντά. Η σκηνή που άνοιξε μπροστά μας ήταν απίστευτη. Αμφορείς, ένας τεράστιος σωρός από αυτούς, όλα τακτοποιημένα.
Κολυμπώντας πάνω τους, δεν θα μπορούσαμε να είμαστε πιο ενθουσιασμένοι. Η καρδιά μου χτυπούσε γρήγορα και η αναπνοή μου επιταχύνθηκε.
Αν δεν γνώριζα τον Βεντράν, θα ήμουν νευρικός με τον τρόπο που κινούνταν. Η αγαλλίαση ξεσπούσε από μέσα του. είχε περάσει από το να επιπλέει στο να εκτελεί έναν χορό απόλαυσης.
Έμοιαζε να αναρωτιέται αν είχε παραισθήσεις και αν μπορούσε να φταίει ο αέρας του.
Ένας γρήγορος έλεγχος ήταν αρκετός για να διαπιστωθεί ότι οι αμφορείς ήταν άθικτοι. Περίμεναν εδώ ανενόχλητοι για αιώνες, ίσως και χιλιετίες, και είχαν αποφύγει όλους τους εγγενείς κινδύνους στη θάλασσα, ειδικά τις σημερινές μεθόδους εντατικής αλιείας.
Απλώς περίμεναν τον Βεντράν κι εμένα να αγγίξουμε ένα κομμάτι της ιστορίας; Ήμασταν σαφώς οι πρώτοι δύτες που τα βρήκαμε.
Τι περίεργο συναίσθημα! Μια συνηθισμένη μέρα κατάδυσης είχε μεταμορφωθεί σε κάτι ξεχωριστό.
Ήξερα ότι μας έλειπε ο αέρας και ότι το μεγαλύτερο μέρος της κατάδυσής μας ήταν ήδη πίσω μας, αλλά είχαμε ακόμα χρόνο να κάνουμε μια γρήγορη εξερεύνηση.
Ο σωρός των αμφορέων υψωνόταν από την άμμο σε ύψος 3-4μ. Τυχόν ξυλεία ναυαγίου είχαν εξαφανιστεί εδώ και πολύ καιρό, αλλά τα σκάφη ήταν σαφώς διατεταγμένα σε σχήμα πλοίου, μήκους περίπου 25 μέτρων και πλάτους 6 μέτρων.
Ήταν κολλημένοι μαζί σε μια ενιαία μάζα με κοράλλια και ιζήματα και σχημάτισαν λαβύρινθους που αποδείχτηκαν κρυψώνες για κόκκινα σκορπιά, χέλια και αστακούς.
Ανακαλύπτοντας Lamboglia 2 Αμφορείς από το 200-100 π.Χ
Οι ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΜΦΟΡΕΣ ήταν σφραγισμένοι. Υπήρχε κάτι μέσα τους; Δεν είδαμε κανένα ανεξάρτητο καθώς κοιτάζαμε τις κορυφές τους, λατρεύοντας κάθε δευτερόλεπτο της εμπειρίας.
Ο Βεντράν ήταν λίγα μέτρα μακριά μου όταν εντόπισε ένα κεραμικό πιάτο διακοσμημένο με αυθεντικά έργα τέχνης. Τότε κατάλαβα γιατί η ρωμαϊκή άγκυρα καθόταν ολομόναχη, 30-40 μέτρα μακριά. Η ιστορία είχε αρχίσει να ξετυλίγεται.
Πώς είναι δυνατόν ένας τέτοιος αρχαιολογικός χώρος τόσο κοντά στην ακτή να παραμένει άθικτος και ανεξερεύνητος; Και τι είχε συμβεί στο πλοίο;
Πρέπει να έπλεε προς ή έξω από το λιμάνι, καθώς οι θέσεις της άγκυρας και των αμφορέων ευθυγραμμίζονταν με την κατεύθυνση του ανέμου βόρα, που είναι γνωστό ότι ήταν ιδιαίτερα ισχυρός στην Παγ.
Θα ήταν εύκολο να χάσουμε την αίσθηση του χρόνου και να ξεχάσουμε τον κόσμο από πάνω, αλλά η κατάδυσή μας έπρεπε να τελειώσει. Δεν ήμασταν πολύ βαθιά και ο χρόνος δεν ήταν ζήτημα, οπότε η στάση αποσυμπίεσης στην ανάβασή μας κράτησε μόνο λίγα λεπτά.
Κατά την αποσυμπίεση, συναντήσαμε τους άλλους δύο δύτες, οι οποίοι δεν είχαν ιδέα τι είχαμε μόλις ζήσει ο Βεντράν και εγώ.
Πίσω στο σκάφος τα συναισθήματά μας θα μπορούσαν επιτέλους να εκφραστούν με λέξεις: «Ήταν τρελό!»
"Απίστευτος!"
"Είναι θαύμα!"
«Ήταν τόσο κοντά στο καταδυτικό κέντρο;»
«Έχουμε βουτήξει εδώ τόσες πολλές φορές και δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο!»
«Και τόσο παρθένοι αμφορείς!»
"Πόσοι είναι εκεί?"
«Πιθανώς μεταξύ 600 και 800. Πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να είναι θαμμένοι στην άμμο».
Όταν επιτέλους ηρεμήσαμε, ο Βεντράν τηλεφώνησε στη γυναίκα του, η οποία ακούει τις ιστορίες του για τις καταδύσεις εδώ και χρόνια, και είπε: «Προσπαθήστε να μαντέψετε τι βρήκαμε σήμερα!»
Μπορώ να θυμηθώ ότι είχα τόσες πολλές συζητήσεις για τις καταδύσεις και φανταζόμουν να βρω θησαυρό, τον δικό μας αρχαιολογικό χώρο. Και τώρα το βρήκαμε.
Όχι μόνο αυτό, αλλά ήταν πρακτικά στο μπροστινό σκαλί του καταδυτικού κέντρου!
«Η θάλασσα με αντάμειψε», είπε ο πάντα λογικός Βεντράν. Έχω την τάση να συμφωνώ μαζί του, γιατί γνωρίζω λίγους ανθρώπους που σέβονται και προστατεύουν τη θάλασσα όπως εκείνος.
Επιστρέψαμε στο καταδυτικό κέντρο. Η ανακάλυψή μας δεν ήταν κάτι για να φωνάξουμε σε ένα πολυσύχναστο κάμπινγκ στο απόγειο της τουριστικής περιόδου, οπότε αφού ηρεμούσαν τα πράγματα και ο εξοπλισμός μας είχε απομακρυνθεί, μοιραστήκαμε τα νέα μας με μερικούς εκλεκτούς από το πλήρωμα καταδύσεων του κέντρου, που έμειναν έκπληκτοι.
Ένα μεγάλο μέρος της εκτεταμένης καταδυτικής εμπειρίας του Vedran συνδέεται με τη συμμετοχή του σε αρχαιολογικά έργα εξερεύνησης. Σύντομα μπόρεσε να προσδιορίσει ότι αυτό που βρήκαμε ήταν αμφορείς Lamboglia 2, ένας τύπος που χρησιμοποιείται συνήθως για την αποστολή ελαιολάδου και κρασιού στην Αδριατική και χρονολογείται από το 200-100 π.Χ.
Το απόγευμα μια μικρή ομάδα καταδύσεων ξεκίνησε για την τοποθεσία. Πήραμε μια συσκευή μέτρησης και μια κάμερα για να τραβήξουμε τα πρώτα βίντεο του ευρήματος και να κάνουμε τις ακριβείς μετρήσεις που απαιτούνται για την υποβολή μιας αναφοράς.
Προστασία αρχαιολογικού χώρου στην Κροατία
ΗΤΑΝ Σαφές σε όλους ότι η προστασία του ιστότοπου θα ήταν το κλειδί ζήτημα, και θεωρήσαμε ότι έπρεπε να παραμείνει ακριβώς όπως το είχαμε βρει. Αν αυτοί οι αμφορείς είχαν επιβιώσει για περισσότερα από 2000 χρόνια κάτω από το νερό, θα έπρεπε να είναι εκεί για τους επόμενους αιώνες, ανταμείβοντας τους άλλους με τον ενθουσιασμό και τη χαρά που είχαν δώσει στον Βεντράν και σε εμένα.
Από αυτές τις ιδέες προέκυψε μια νέα στρατηγική (η πρώτη του είδους της στην Κροατία) για την ασφάλεια του χώρου, μια στρατηγική που δεν θα βασιζόταν σε χαλύβδινο πλέγμα αλλά σε ένα σύστημα υποβρύχιων και επιφανειακών αισθητήρων.
Τεκμηρίωση της εύρεσης
Το ίδιο απόγευμα τηλεφώνησα στον Arne, τον φίλο μου και υποβρύχιο φωτογράφο, και κανόνισα να έρθει στο Pag το συντομότερο δυνατό για να τεκμηριώσει την ανακάλυψή μας. Οι πρώτες του φωτογραφίες αργότερα βοήθησαν να αποκαλυφθεί μια άλλη συναρπαστική λεπτομέρεια.
Μια λέξη φαινόταν χαραγμένη στην άγκυρα: Στράτον. Ίσως ήταν το όνομα του πλοίου ή του ιδιοκτήτη του πλοίου.
Ο Arne συνόδευσε επίσης την πρώτη ομάδα αρχαιολογικής εξερεύνησης στην τοποθεσία, όπου έκαναν τις δικές τους ακριβείς μετρήσεις, σημείωσαν τα ευρήματα και ηχογράφησαν το βάθος. Επίσης σήκωσαν από το χώρο τον μοναδικό ανεξάρτητο αμφορέα.
Καθώς στις 27 Ιουλίου ολοκληρώθηκε, ανταλλάξαμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες μας. Ονειρευόμασταν ιστορίες, που τροφοδοτούνται από ποτήρια κρασί, για άτυχους ναυτικούς παγιδευμένους και πνιγμένους από το Pag bora.
Ο ουρανός ήταν καθαρός και όταν έπεσε το σκοτάδι, γίναμε μάρτυρες μιας ολικής έκλειψης Σελήνης, ένα εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο.
Στοχασμός για ένα θαύμα
Στην αρχαιότητα, μια έκλειψη θα θεωρούνταν κάτι θαυματουργό. Ήξερα όμως ότι το θαύμα μου είχε ήδη γίνει.
