Ο κόσμος των καταδύσεων συγκλονίστηκε όταν ο διάσημος Βρετανός δύτης Ρομπ Πάλμερ πέθανε υπό μυστηριώδεις συνθήκες στην Ερυθρά Θάλασσα – τελευταία φορά που εθεάθη στα 120 μέτρα στον αέρα και ακόμα κατεβαίνει.
Ο John Bantin, ένας στενός φίλος του Rob, εξηγεί γιατί μετά από μια εβδομάδα τρέλας ο θάνατός του δεν ήταν έκπληξη.
Οι δύτες των σπηλαίων συνήθιζαν να λένε ένα αστείο για κάποιους από τους οποίους πέθαναν και πήγαν στον Παράδεισο. Ο Άγιος Πέτρος τους συνάντησε στις Πύλες των Μαργαριταριών και τους ρώτησε τι ήθελαν να βρουν στον τέλειο Παράδεισο τους. Ένα υπέροχο σύστημα σπηλαίων που κανείς δεν είχε ξαναπάει, απάντησαν.
Σύντομα κολυμπούσαν μέσα από μια υπέροχη σπηλιά. Ξαφνικά, ένας δύτης σε ένα μεγάλο μαύρο σκούτερ Aqua-Zepp βρυχήθηκε από πίσω τους, αγκιστρώθηκε στη γραμμή τους και πυροβόλησε μπροστά στο σύστημα.
Η σπηλαιοδύτες γύρισε στον Άγιο Πέτρο για να παραπονεθεί ότι δεν ήταν οι πρώτοι που μπήκαν στη σπηλιά.
«Ποιος ήταν αυτός ο τύπος με το μεγάλο μαύρο Aqua-Zepp;» Αυτοί ρώτησαν. «Ήταν Θεός;» «Όχι», απάντησε ο Άγιος Πέτρος. «Αυτός είναι ο Ρομπ Πάλμερ. Νομίζει μόνο ότι είναι Θεός».
Δεν είναι ξεκαρδιστικό, αλλά λέει κάτι για τον Ρομπ που συνήθιζε να επαναλαμβάνει αυτή την ιστορία με περηφάνια. Ως ένας από τους πιο γνωστούς δύτες στον κόσμο (η κατάδυση σε σπήλαιο ήταν μόνο μέρος της) κατάλαβε ότι ήταν αναπόφευκτο να τραβήξει φθόνο σε ορισμένες πλευρές. Οι μικρότεροι δύτες έσπευσαν να επικρίνουν. έδειχνε πάντα να το απολαμβάνει.
Αν ο Ρομπ θεωρούνταν άδικα ως αλαζονικός από κάποιους, σίγουρα θα μπορούσε να πάρει τον εαυτό του λίγο στα σοβαρά μερικές φορές. Σε ένα ταξίδι ζωντανά, για παράδειγμα, όλοι συνωμοτήσαμε να τον ονομάσουμε Ροντ.
Πέρασε μια εβδομάδα πριν μας φώναξε: «Με λένε Ρομπ!» Από τότε τον λέγαμε Rod Plumber. Παραιτήθηκε από τις καλοσυνάτες ραβδώσεις από τους φίλους του.
Ο Ρομπ έγραψε βιβλία και άρθρα σχετικά με την οργάνωση αποστολών. Όσοι πήγαιναν στις εξορμήσεις του γνώριζαν ότι ως οργανωτής εκστρατείας ήταν τελείως ανοργάνωτος!
Ήταν, όμως, ένας υποδειγματικός δύτης. Ήταν γνώστης, πειθαρχημένος, απέφευγε τους κινδύνους και ήταν πάντα ψύχραιμος υπό πίεση.
Εξαιρετικός δάσκαλος, δεν έχασε ευκαιρία να μεταδώσει τις γνώσεις του. Πίστευα ότι το να βουτήξεις μαζί του ήταν να βουτήξεις με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια. Αν είχε κάποιο λάθος, σκέφτηκα, ότι θα μπορούσε να είναι λίγο σοβαρός!
Παγίδα μυαλού
Βουτούσα με τον Ρομπ συχνά τα τελευταία χρόνια. Μοιραστήκαμε διαμονή σε ξενοδοχεία και σε βάρκες. Του βρήκα καλή παρέα και αλουμινόχαρτο για την εκκεντρική αίσθηση του χιούμορ μου.
Τον Μάιο του 1997 επρόκειτο να περάσουμε δύο εβδομάδες μαζί στο Ερυθρά Θάλασσα. Ο Ρομπ ήταν σε καλή φόρμα.
O αποσκευές είχε χαθεί ανάμεσα στο σπίτι του στις Μπαχάμες και στο Λονδίνο, όπου συναντηθήκαμε, αλλά όταν του υπέθεσα ότι αυτό ήταν ένα πρόβλημα που έπρεπε να λυθεί, μου απάντησε: «Τζον, με μπερδεύεις με κάποιον που βολεύει!» Τίποτα δεν φαινόταν ποτέ να τον στριμώχνει.
Η πρώτη εβδομάδα ήταν στο mv Moon Dancer, εκείνη την εποχή το νέο εγχείρημα του Peter Hughes στην Αίγυπτο. Ο Ρομπ βρήκε χρόνο για να πραγματοποιήσει μια σειρά μαθημάτων αναπνευστήρα ημικλειστού κυκλώματος και πιστοποίησε τη γυναίκα μου, Φαρζί. Ήταν η τελευταία πιστοποίηση που εξέδωσε.
Η δεύτερη εβδομάδα ήταν αφιερωμένη στην πρώτη διεθνές συνέδριο τεχνικής κατάδυσης πρακτορείο TDI στη Χουργκάντα. Έχασα την πρώτη μέρα, που αποτελείται από την εναρκτήρια συνεδρία ακολουθούμενη από μια βουτιά, καθώς έπρεπε να πάω τη Farzi στο αεροδρόμιο.
Όταν επέστρεψα στο Intercontinental, με συνάντησε ο Bret Gilliam, Πρόεδρος του TDI. Ήθελε να μου μιλήσει – επειγόντως.
Αποδείχθηκε ότι στο ραδιόφωνο του καταδυτικού κέντρου κυκλοφόρησαν είδηση ότι ο Ρομπ δεν είχε επιστρέψει από την κατάδυσή του. Ο Μπρετ ήταν εμφανώς σοκαρισμένος.
Εγώ, δυστυχώς, δεν ήμουν. Ήταν το αποκορύφωμα κάτι που μισό περίμενα να συμβεί τις τελευταίες επτά ημέρες.
Συναντήσαμε το καταδυτικό σκάφος καθώς έδεσε στην προβλήτα. Όλοι στο πλοίο υπέφεραν από ένα μείγμα σοκ και δυσπιστίας. Μίλησα με όσους είχαν βρεθεί στο νερό με τον Ρομπ, συμπεριλαμβανομένου του Τιμ Μπριν, του έφηβου δύτη που τον είχε συνεργαστεί την προηγούμενη εβδομάδα.
Υπέβαλα μια τεκμηριωμένη, προσεκτικά διατυπωμένη ανακοίνωση μέσω της Ένωσης Τύπου. Δεν ήταν το μέρος για εικασίες. Αργότερα παρακολούθησα σαστισμένος καθώς έγκριτες εφημερίδες εφευρίσκουν τις δικές τους συγκλονιστικές εξηγήσεις για το περιστατικό.
Ο Ρομπ δεν είχε χρησιμοποιήσει «μυστική εκ νέου αναπνοή», ούτε «παγιδεύτηκε σε μια μαύρη τρύπα», όπως ανέφεραν ορισμένοι. Πιστεύω ότι ήταν παγιδευμένος, αν και όχι με οποιαδήποτε φυσική έννοια. Ήταν παγιδευμένος από τη δική του ψυχική κατάσταση.
Ένα χρόνο πριν, ο Rob ήταν παρών όταν ορισμένοι δύτες των ΗΠΑ φάνηκαν να είχαν αναλάβει μια αδικαιολόγητα επικίνδυνη κατάδυση. Αυτό ήταν αργότερα αντικείμενο δικαστικής αγωγής όταν ένας Αμερικανός περιοδικό το ανέφεραν και οι δύτες έκλεισαν φαινομενικά τις τάξεις.
Ο Ρομπ δεν ήταν μέρος της κατάδυσης, ούτε η προφανής «κάλυψη». Ωστόσο, κατά έναν περίεργο τρόπο ένιωσα ότι ένιωθε μειωμένος από τον αποκλεισμό. Μερικοί από αυτούς τους δύτες ήταν πιθανό να φτάσουν στη Χουργκάντα για τη διάσκεψη TDI.
Άνετη νάρκωση
Στο Moon Dancer μας είχαν υποσχεθεί μια απολαυστική σειρά καταδύσεων. Μου έκανε κακή επιλογή όταν επρόκειτο για φίλους. Τα δύο αγαπημένα μου ήταν στο πλοίο - η Farzi και ο Rob.
Ωστόσο, όταν ο Ρομπ πρότεινε «να κάνουμε μερικές βαθιές» αποφασίσαμε ότι η σύζυγός μου, νέα μητέρα, δεν έπρεπε να πάρει περιττούς κινδύνους.
Έτσι, εκείνη και εγώ βουτήξαμε μαζί ενώ ο Ρομπ συνεργάστηκε με τον Τιμ, νεαρό αλλά λογικό και έξυπνο δύτη. Ο Τιμ και ο Ρομπ μπήκαν ο καθένας οπλισμένοι με ένα δίδυμο αέρα και μια δεξαμενή σφεντόνας nitrox 50 για αποσυμπίεση.
Σε μια βουτιά τους παρατήρησα να κάνουν στάση σε πολύ μεγαλύτερο βάθος από εμάς. Επιστρέφοντας στο Moon Dancer έριξα μια περιστασιακή ματιά στο Rob's υπολογιστή.
Στην αρχή νόμιζα ότι έγραφε "12m". Ένα ρίγος διαπέρασε όταν συνειδητοποίησα ότι είχα διαβάσει λάθος το "120m"! Του μίλησα γι' αυτό αργότερα, ιδιωτικά, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.
Ο Ρομπ ήταν πάντα ένας μεγάλος πρωταθλητής της τεχνικής κατάδυσης. Υποστήριξε τα πλούσια μείγματα nitrox για αποσυμπίεση και ήταν ενθουσιώδης εκφραστής του trimix για χρήση σε βάθος.
Επιδίωξε αυξημένη ασφάλεια μειώνοντας την ποσότητα του επιθετικού αερίου στο αναπνευστικό μείγμα. «Κάντε το λάθος και είστε νεκροί!» θα έλεγε.
Ωστόσο, εδώ πετούσε όλα όσα πίστευε στον άνεμο και υπέβαλλε το σώμα του σε μια βουτιά με PO2 πάνω από 2.7 bar, όταν πάντα υποστήριζε το απόλυτο μέγιστο των 1.6 bar.
Ήμουν μπερδεμένος και τρομοκρατημένος. Πάντα απολάμβανα τον τρόπο που ο Ρομπ όχι μόνο μοιραζόταν τις δεξιότητές του αλλά ήταν ανοιχτόμυαλος για τις ιδέες των άλλων. Αλλά με πονούσε να βρίσκω τον μέντορά μου να ενεργεί τόσο μακριά από τον χαρακτήρα. Σίγουρα αυτό έπρεπε να είναι μια προσωρινή παρέκκλιση;
Καθώς ο Ρομπ επαναλάμβανε τις βαθιές βουτιές του στο τελευταίο μέρος της εβδομάδας, οι ανταλλαγές μας στην καμπίνα του γίνονταν όλο και πιο έντονες. Όταν εξέφρασε την συγκλονιστική άποψη ότι ένα PO2 3 bar ήταν «ασφαλές», το έκανε ιδιωτικά.
Ωστόσο, αργότερα ακούστηκε να συζητά με άλλους επιβάτες «τη άνετη επίδραση της νάρκωσης καθώς κλείνει γύρω σου».
Μόνο ο καταδυτικός μας οδηγός, η Σάρα, φαινόταν να αγνοεί τι συνέβαινε. Καθημερινά συνιστούσε όριο βάθους 30 μέτρων στις καταδυτικές της ενημερώσεις!
Η αίσθηση μου ήταν ότι αυτό που έκανε ο Ρομπ ήταν δική του υπόθεση, αλλά δεν έπρεπε να ενθαρρύνει έναν νεαρό που τον θαύμαζε και τον εμπιστευόταν να τον συνοδεύσει σε αυτές τις καταδύσεις. Του τόνισα ότι αν συνέβαινε κάτι στον Τιμ, η καριέρα του Ρομπ θα ήταν ερείπια.
Νεαρά όπλα
Μέχρι το τέλος της εβδομάδας δεν με ενδιέφερε τόσο το αν θα υπήρχε μοιραίο – αυτό φαινόταν στα χαρτιά – όσο από το τι προσπαθούσε να αποδείξει ο Rob.
Η γνώση είναι δύναμη και όταν μοιράζεσαι αυτή τη γνώση πρέπει να μοιράζεσαι τη δύναμη. Μόλις ο Ρομπ είχε διδάξει στους ανθρώπους αυτά που ήξερε, θα πήγαιναν και θα γίνονταν ειδικοί από μόνοι τους.
Κάποιοι φάνηκαν να θεωρούν τον πρώην δάσκαλό τους ως απειλή. Είχε τσακωθεί με αρκετούς παλιούς συνεργάτες, μάλλον γι' αυτόν τον λόγο.
Άλλο να γίνεις διάσημος και άλλο να μείνεις εκεί. Η συνέχιση της φήμης ήταν ένα πράγμα που φαινόταν να ήθελε πραγματικά ο Ρομπ.
Μπορώ μόνο να συμπεράνω ότι, σαν παλιός οπλοφόρος, ένιωθε να απειλείται από νεότερους και νεότερους ανθρώπους στη σκηνή, καθώς και από τα πιο ριψοκίνδυνα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, διαβόητα κατορθώματα ορισμένων από τους συνομηλίκους του.
Το συνέδριο TDI τον έβαλε παρέα με τέτοιους δύτες. Φαίνεται ότι έπρεπε να αποδείξει κάτι – είτε σε αυτούς είτε στον εαυτό του.
Όταν ο Bret Gilliam μου είπε ότι ήταν ο Rob που είχε χαθεί, ένιωσα πραγματικά μια αίσθηση ανακούφισης. Ο φόβος μου ότι θα εμπλακεί στον θάνατο ενός εφήβου γινόταν με κάθε κατάδυση.
Ταυτόχρονα, μου επιβεβαίωσε ότι αυτό που πάντα δίδασκε ο Ρομπ ήταν σωστό.
Όποιος κι αν είσαι, πρέπει να υπακούς στους φυσικούς νόμους και ο Ρομπ επέλεξε να δοκιμάσει αυτά που δίδασκε για την τοξικότητα του οξυγόνου. Υπέβαλλε επανειλημμένα το σώμα του σε υψηλά επίπεδα οξυγόνου.
Ο Ρομπ σκοτώθηκε από τη φυσική. Όπως μου έλεγε πάντα, ξεφεύγεις μέχρι να μην το κάνεις.
Όταν είπα στον Bret για την προηγούμενη εβδομάδα, δεν μπορούσε να το πιστέψει.
«Αλλά ο Ρομπ δεν ήταν ποτέ δύτης στον αέρα!» ήταν το μόνο που μπορούσε να πει. Κάποιοι ισχυρίστηκαν στη συνέχεια ότι ο Ρομπ Πάλμερ αυτοκτόνησε, αλλά τα βράδια μιλούσε για την πιθανότητα να κάνει οικογένεια με τη σύζυγό του, Στέφι.
Είχαμε συμφωνήσει ότι τα παιδιά είναι η μόνη πραγματική κληρονομιά κάποιου – σχεδόν τα συναισθήματα ενός καταθλιπτικού ατόμου.
Μόλις είχε αγοράσει λίγη γη στις Μπαχάμες και σχεδίαζε να χτίσει ένα σπίτι εκεί. Ως λόγοι αναφέρθηκαν προβλήματα υγείας, συζυγικά προβλήματα, ακόμη και η θέση του στο ..TDI. Κανένα από αυτά δεν είναι αλήθεια.
Κάποιοι λένε ότι είχε ελαττωματικό εξοπλισμό - πολύ απίθανο.
Ήταν ένα αβάσιμο αγωνιστικό σερί και πιθανώς μια κρίση μέσης ηλικίας που ήταν η αχίλλειος πτέρνα του.
Τελικό κύμα
Επανειλημμένες καταδύσεις πάνω από 100 μέτρα στον αέρα σκότωσαν τον Ρομπ Πάλμερ, αλλά ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι τι συνέβαινε στο μυαλό του.
Εκείνη την τελευταία μέρα, μπήκε στο νερό με τον Τιμ. δύο άλλοι νεαροί, ο Ζαν-Μισέλ και η Μίλα. και μια νεαρή γυναίκα, η Τζέιν. Ο Ρομπ ήταν δύο φορές μεγαλύτερος από μερικούς από αυτούς. τον έβλεπαν ως πρότυπο.
Η σκηνή ήταν ένας τυπικός ύφαλος βαθέων υδάτων στα νησιά Giftun. Ήταν η Τζέιν που κατά την κατάβαση αποφάσισε να σταματήσει στα 70μ.
Ο Τιμ και ο Ζαν-Μισέλ λένε ότι σταμάτησαν στα 107 μέτρα, ενώ η Μίλα φαίνεται να έχει φύγει για μια δική του βουτιά. Ο Ρομπ εθεάθη τελευταία φορά κάτω από τους άλλους, προφανώς τους κουνούσε για να συνεχίσουν προς τα κάτω.
Ο Τιμ μου είπε μετά όταν το σκάφος έδεσε: «Χάθηκε. Δεν επιστρέφει. Απλώς συνέχισε να κολυμπάει προς τα κάτω».
Καθώς μάζεψα τα λίγα υπάρχοντα του Ρομπ για την αιγυπτιακή αστυνομία από το κοινό δωμάτιο του ξενοδοχείου μας, με στενοχώρησε που έχασε τη ζωή του σε μια εβδομάδα τρομακτικής ανοησίας.
Είναι ένας θλιβερός προβληματισμός για την ανθρώπινη φύση που, μέσα σε λίγες μέρες από τον θάνατο του Ρομπ, η Μίλα πήγε για βουτιές μαζί μου και επέλεξε να αγνοήσει το όριο βάθους που επιλέξαμε πριν από την κατάδυση. Χώρισα μαζί του στα 65 μέτρα και βγήκε μια καλή στιγμή μετά από μένα με 120 μέτρα κολλημένο στο δικό του υπολογιστή.
Η κατάδυση δεν πρέπει να είναι ανταγωνιστικό άθλημα. Ας κάνουμε αυτό που είπε ο Ρομπ, όχι αυτό που έκανε εκείνη την τελευταία, τρελή εβδομάδα της ζωής του.
Είχα το απίστευτο καθήκον να ταξιδέψω στις Μπαχάμες για να πω στη χήρα του Στέφι τι πιστεύω ότι συνέβη πραγματικά. Τώρα θέλει να πει την ιστορία.
Ό,τι κι αν σκεφτούμε, δεν πρέπει να αφήσουμε αυτή τη σύντομη περίοδο χαμένης λογικής να μειώσει την κληρονομιά που μας άφησε ο Rob Palmer όσον αφορά την τεχνική και την ασφάλεια της κατάδυσης.
Άλλωστε, ήταν αυτός που επινόησε τη φράση: «Η στάση σε κρατά ζωντανό».
