Η μικρότερη περιοχή της Φινλανδίας διαθέτει ένα υποβρύχιο μουσείο ναυαγίων που εγγυάται ότι θα συναρπάσει τους δύτες λόγω του επιπέδου διατήρησης που παρέχουν οι τοπικές συνθήκες. Ο τεχνικός δύτης KIERAN HATTON γεμίζει τις μπότες του
ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ, σε έναν πολύ μακρινό γαλαξία, όταν δεν μπορούσαμε να έχουμε άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας, διάβασα ένα άρθρο σχετικά με τις καταδύσεις στη Βαλτική.
Λίγα χρόνια (βήχας, 20…) αργότερα, βρίσκομαι να ηγούμαι μιας ομάδας εννέα ατόμων από το Ηνωμένο Βασίλειο για να βουτήξω μερικά από τα ναυάγια μέσα και γύρω από τα νησιά Åland.
Το Åland απλώνεται από την ανατολική ακτή της Φινλανδίας προς τη δυτική ακτή της Σουηδίας, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ της Βαλτικής Θάλασσας και του Κόλπου της Βοθνίας. Είναι ένα αυτόνομο τμήμα της Φινλανδίας, αλλά τα σουηδικά είναι η τοπική γλώσσα, και θα ήταν δίκαιο να πούμε ότι η περιοχή έχει κάποια ιστορία.
Η Βαλτική Θάλασσα έχει τεράστια απήχηση για τον άπληστο ναυαγό. Τα ακίνητα, σκοτεινά, υφάλμυρα και ανοξικά βάθη του προσφέρουν ένα σχεδόν τέλειο περιβάλλον για τη διατήρηση των βυθισμένων σκαφών.
Οι καταδύσεις μας στο Åland θα ήταν σε ένα μείγμα από ναυάγια εν καιρώ πολέμου και ιστιοφόρα από μια εποχή που τα νησιά ήταν η πρωτεύουσα του κόσμου.
Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας οι κύριες καταδύσεις μας της ημέρας θα ήταν στην περιοχή βάθους 25-65 μέτρων. Όλοι είχαμε επιλέξει να βουτήξουμε σε αναπνευστήρες κλειστού κυκλώματος για την εβδομάδα, αλλά το κέντρο κατάδυσης είναι πολύ καλά διαμορφωμένο για καταδύσεις ανοιχτού κυκλώματος και οι καταδύσεις θα μπορούσαν εύκολα να γίνουν φυσώντας φυσαλίδες.
Έχοντας φτάσει αργά το βράδυ του Σαββάτου, το πρωί της Κυριακής αφορούσε το πρωινό και την προετοιμασία του κιτ. Θα βουτήξαμε μόνο μια φορά το απόγευμα.
Το Plus είναι ένα από τα διάσημα windjammers του Åland, ένα τρίστιχο ιστιοπλοϊκό barque που χτίστηκε το 1885 και ναυάγησε το 1933.
Οι πλοιοκτήτες στο Åland έμειναν προσκολλημένοι στις μέρες του πανιού περισσότερο από τους περισσότερους, αγοράζοντας φθηνά ιστιοπλοϊκά καθώς η εποχή του ατμού άρχιζε και ταξιδεύοντάς τα στα διάσημα δρομολόγια σιτηρών από τη Νότια Αυστραλία πίσω στο Lizard Point του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι λίγο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο!
Οι δύτες που είναι εξοικειωμένοι με το Salcombe θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν το όνομα Herzogin Cecilie – αυτό το ναυάγιο ήταν ένα πλοίο Åland και το κατάλυμα που διασώθηκε αποτελεί τώρα το κεντρικό στοιχείο του ναυτικού μουσείου στο Mariehamn, Åland.
Ο Plus προσπαθούσε να επιστρέψει στο Mariehamn εγκαίρως για τα Χριστούγεννα, αλλά χωρίς πιλότους διαθέσιμους, ο πλοίαρχος επέλεξε να κάνει το τελευταίο πέρασμα χωρίς βοήθεια και ναυάγησε όταν σχεδόν σπίτι του. Το σκάφος κάνει μια βολική τοπική κατάδυση και μια προστατευμένη κατάδυση εάν ο καιρός είναι κακός. Το βουτήξαμε την πρώτη και την τελευταία μέρα.
Φτάνοντας στην πρύμνη σε 20 μέτρα, το πρώτο πράγμα που σε εντυπωσιάζει είναι η ξυλεία – πολύ! Πήρα το δρόμο μου γρήγορα προς την πλώρη στα 35 μέτρα, αναζητώντας τη διακοσμητική διακόσμηση στο μπουζέ.
Αυτό επρόκειτο να είναι το θέμα για τις καταδύσεις της εβδομάδας για μένα, λεπτομέρεια. Πολλές και πολλές λεπτομέρειες – το επίπεδο διατήρησης είναι εκτός αυτού του κόσμου.
Οι τρεις ιστοί του Plus αντιπροσώπευαν κίνδυνο για την πλοήγηση, έτσι εκτινάχτηκαν αρκετά μέτρα πάνω από το επίπεδο του καταστρώματος, αν και καθώς κολυμπούσαμε κατά μήκος του καταστρώματος ήταν, για όλες τις προθέσεις και τους σκοπούς, ακόμα παρόντες και σωστοί, με μεγάλο μέρος της αρματωσιάς στη θέση τους.
Οι σανίδες μπορεί να έχουν ξεφύγει από τη θέση τους, αλλά μερικές εξακολουθούν να έχουν τις αρθρώσεις της χελιδονοουράς που τις κάνουν να φαίνονται σαν να μπορούν να σπρώξουν πίσω. Τα εργαλεία είναι στη θέση τους στο εργαστήριο. Είμαι μάλιστα πεπεισμένος ότι υπήρχε ακόμα μπογιά στους τοίχους.
Εμφανίστηκε το DIVER Δεκέμβριος 2017
Ο ΚΑΙΡΟΣ ΥΠΗΡΕΣΕ ότι έπρεπε να επιστρέψουμε στο Plus το τελευταίο πρωί πριν από ένα απόγευμα στεγνώματος κιτ. Είχα παλέψει να οραματιστώ τι θα έκανα αφού είχα μια τόσο υπέροχη κατάδυση σε αυτό την πρώτη μέρα, αλλά μετά από μια εβδομάδα κατάδυσης και τώρα έχοντας το βλέμμα μου στη Βαλτική, αποδείχθηκε ότι ήταν ακόμα καλύτερο για δεύτερη φορά.
Η φράση «Είναι η Βαλτική εκεί…» δεν προκαλεί ακριβώς ένα ζεστό συναίσθημα, αλλά όλοι μας εξέπληξαν ευχάριστα οι συνθήκες που βρήκαμε.
Είχαμε πάει πλήρως προετοιμασμένοι για πολύ κρύες συνθήκες, αλλά η επίσκεψη τον Αύγουστο βοήθησε πραγματικά στις θερμοκρασίες του νερού.
Η επιφάνεια περίπου στα 12m ήταν 14°C, μετά από 35-40m ήταν 8°C και 4-5°C κάτω από 40m. Έτσι, το πιο ζεστό νερό από το αναμενόμενο για το deco ήταν ένα τεράστιο θετικό, αλλά η αντιστάθμιση ήταν ότι το νερό ήταν πιο πράσινο από ό,τι θα μπορούσε να ήταν, και το vis ήταν περισσότερο σαν αυτό που έχουμε συνηθίσει στο σπίτι.
Φτάνοντας στο κάτω μέρος της γραμμής βολής σε 50 μέτρα για να βουτήξω το Balder, ήξερα ότι το να έρθω στη Βαλτική ήταν μια καλή ιδέα. Ο πυροβολισμός ήταν δεμένος στον πεσμένο πίσω ιστό και αμέσως ορατό ήταν το κιγκλίδωμα που χώριζε τον χώρο φορτίου από τον χώρο του πληρώματος, με τα σκαλοπάτια στην καμπίνα από κάτω στη θέση τους.
Το πίσω κατάστρωμα είναι η χαρακτηριστική περιοχή του Balder, με το κύριο τιμόνι να είναι ακόμα όρθιο και άθικτο, και το κουδούνι να κάθεται στο κατάστρωμα κοντά. Το μεγαλύτερο μέρος της κατάδυσής μου καταναλώθηκε εδώ με τη φωτογραφική μηχανή μου, αφήνοντας μόνο λίγο χρόνο για ένα γρήγορο κολύμπι γύρω από την περιοχή διαμονής προς τα εμπρός, όπου υπάρχουν ακόμα καρέκλες, ποδαράκια, μπουκάλια και τα υπολείμματα των λαμπτήρων πλοήγησης.
Ο χρόνος πέρασε πολύ γρήγορα. αν και όχι τόσο γρήγορα όσο επιστρέφω προς το λιμάνι με ταχύτητα 54 κόμβων, το ταχύτερο που έχω πάει ποτέ σε σκάφος κατάδυσης. Ήταν μια μεγάλη μέρα!
Τα ναυάγια επωφελούνται από το πολύ ακίνητο, σχεδόν φρέσκο ανοξικό νερό. Τα πλάσματα που κανονικά θα κατέστρεφαν το ξύλο και το οξυγόνο που θα ενθάρρυνε τη σκουριά, είναι ελλιπή. Εκεί που ο άγριος Ατλαντικός μπορεί να κυλήσει τους λέβητες ενός άλλοτε μεγάλου υπερωκεανού γύρω από τον βυθό της θάλασσας, αυτά τα ναυάγια αφήνονται ήσυχα.
Ο άλλος κίνδυνος για τα ναυάγια είναι φυσικά από δύτες. Όλα τα ναυάγια του Åland είναι "μόνο για εμφάνιση" - δεν υπάρχει αφαίρεση αντικειμένων και αυτό δεν είναι μια νέα πολιτική.
Σε σύγκριση, ας πούμε, με το Πόρτλαντ, ο αριθμός των δυτών είναι πολύ χαμηλός, και τα ναυάγια δεν έχουν καταγραφεί από όσο θυμάται κανείς. Η κυβέρνηση θέλει να προστατεύσει την κληρονομιά και τον τουρισμό της.
Η Notung ήταν η πρώτη για μένα – δεν έχω βουτήξει ποτέ κάτι που να έχει βυθιστεί από τη ρωσική δράση στο παρελθόν. Πήγε από το Τούρκου κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου όταν ξαφνιάστηκε από ρωσικά βομβαρδιστικά. Επιτέθηκαν με βόμβες και τορπίλες, μια από τις οποίες χτύπησε την πρύμνη της και τη βύθισε.
Το πλήρωμα απογειώθηκε με σωσίβιες λέμβους και δέχτηκε πυρά πολυβόλων, αλλά ο θρύλος λέει ότι διέφυγαν από τον πάγο και το χιόνι, κρυμμένοι κάτω από λευκά σεντόνια όταν ήταν απαραίτητο.
Ο άνεμος ήταν σε κακή κατεύθυνση από το λιμάνι της πατρίδας μας, έτσι οι καπετάνιοι Mattias και Fredrik πρότειναν να ανασύρουμε τα σκάφη και να τα εκτοξεύσουμε στην άλλη πλευρά του νησιού, όπου θα μπορούσαμε να βουτήξουμε σε πιο προστατευμένες συνθήκες. Νικητής!
Θα ήταν δίκαιο να πω ότι το Notung μου έπληξε το μυαλό. Αυτό το ατμόπλοιο, που κατασκευάστηκε το 1882, είναι παρόμοιο με τα εκατοντάδες που βυθίστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο – εκτός από το ότι το ναυάγιο φαίνεται τόσο άθικτο όσο την ημέρα που βυθίστηκε το πλοίο.
Κάθεται σε περιοχή με κακή ορατότητα –θα το υπολόγιζα σε 1-5μ, ανάλογα με το μέρος του πλοίου– και είναι πολύ σκοτεινό.
Ο χρόνος που αφιερώθηκα κολυμπώντας γύρω από τα ναυάγια του Τρουκ αποδείχτηκε ανεκτίμητος εδώ, και μπόρεσα να πάρω τον προσανατολισμό μου γρήγορα και να κατευθυνθώ προς τη γέφυρα.
Που μοιάζει με μουσείο, με πυξίδα, τιμόνι και πηδάλιο-δείκτη στη θέση τους, το κουδούνι της γέφυρας πεσμένο στο κατάστρωμα και τον τηλέγραφο (πλήρης με πρόσωπο) στο πλάι.
Προχωρώντας με λίγη δυσκολία από τη γέφυρα, διακρίναμε την όρθια χοάνη και το σφύριγμα του ατμού στη θέση τους.
Ακριβώς μπροστά από το χωνί βρίσκεται η αίθουσα σημάτων, μια άλλη πυξίδα και η κεραία στην οροφή, και για να κοιτάξετε μέσα στην αίθουσα σημάτων απλά ανοίγετε την πόρτα.
Μου πήρε τα μυαλά? Έπρεπε να βάλω ένα ηρεμιστικό τζιν καθώς το πληκτρολογώ!
ΕΝΩ ΤΑ ΜΕΣΑ το τμήμα είναι αρκετά σπασμένο, η πλώρη είναι τέλεια άθικτη. Το μπροστινό κουδούνι κάθεται στην άγκυρα, όπου έχει πέσει από τη βάση του.
Το bowsprit δείχνει περήφανα, και το όνομα είναι ακόμα χαραγμένο στην πλευρά του πλοίου (αν και μερικοί από εμάς, αχ, το χάσαμε αυτό). Η μπροστινή καμπίνα είναι εκεί αλλά κατέρρευσε.
Το μεγαλύτερο deco μας έδωσε χρόνο να απορροφήσουμε τα αξιοθέατα που είχαμε δει πριν ξεκινήσουν οι ξέφρενες και ενθουσιώδεις συζητήσεις για όσα είχαμε δει στην επιφάνεια.
• Η Finn Air πετά είτε από το Χίθροου του Λονδίνου είτε από το Μάντσεστερ προς Ελσίνκι και μετά στο Mariehamn, Åland.
Η περιφερειακή πτήση ανεβάζει την τιμή του ταξιδιού και οι πτήσεις μετ' επιστροφής κυμαίνονταν από 500-550 £ ανάλογα με το πότε έγινε κράτηση και την ποσότητα των αποσκευών. Ο Κέβιν διέκοψε το ταξίδι της επιστροφής του για να επισκεφτεί το Ελσίνκι.
Το κέντρο καταδύσεων Baltic Scuba παρείχε κυλίνδρους και Sofnolime και κανόνισε διαμονή σε κοντινά σαλέ, balticscuba.com (θα χρειαστείτε το Google Translate!).
Ένας ρεαλιστικός προϋπολογισμός από πόρτα σε πόρτα για αυτά τα ταξιδιωτικά καταδυτικά rebreathers είναι 2000-2500 £ – ένα ταξίδι A-list με κόστος, αλλά είναι κατάδυση με A-list!
ΠΕΡΑΣΑ ΜΙΑ ΩΡΑ στο Notung με μέγιστο βάθος 45μ, αλλά απλά δεν είναι αρκετό, δεν γρατσουνίστηκα καν την επιφάνεια. Μου λένε ότι σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις η ορατότητα μειώνεται στα 10 μέτρα, οπότε αξίζει να επαναλάβετε την κατάδυση με την ελπίδα να το ζήσετε.
Είμαι αρκετά τυχερός με τις καταδύσεις που έχω να κάνω και τείνω να ανησυχώ αν μου πουν ότι πάμε σε ένα ναυάγιο μήκους μόλις 50 μέτρων και σκέφτηκα ότι «παραμένω» σε εκείνο το σημείο.
Ο καιρός είχε υπαγορεύσει την κατεύθυνση προς την οποία έπρεπε να πάμε και ήταν αργά το ξεκίνημα, αλλά τι στολίδι!
Η Χίντενμπουργκ ήταν ρυμουλκό παγοθραυστικού (κάνει πολύ κρύο σε αυτά τα μέρη) και ανέλαβε επίσης εργασίες προστασίας από νάρκες. Όπως ήταν φυσικό, ήταν μια νάρκη που την βύθισε.
Μας είχαν πει να προσέχουμε το «τιμόνι που μας λάμπει», κάτι που μου φάνηκε σαν πρόσκληση. Σίγουρα, η υπερκατασκευή είναι ακόμα πολύ ανέπαφη, και ως κεντρικό στοιχείο το τιμόνι είναι πράγματι λαμπερό – η έλλειψη θαλάσσιας ανάπτυξης σημαίνει ότι ο ορείχαλκος εξακολουθεί να φαίνεται σαν να έχει γυαλιστεί.
Το να κάθομαι κοντά είναι ένα ρολόι, μια οριστική πρωτιά για μένα κάτω από το νερό. Το Hindenburg μπορεί επίσης να υπερηφανεύεται για τρεις τηλέγραφους, ένα ντουλάπι λυχνίας, σφυρίχτρα ατμού και ομίχλη.
Τα σκαλοπάτια προς την πίσω καμπίνα έχουν ακόμα τα ξύλινα πάνελ στη θέση τους, φωτισμένα από τις εσωτερικές φινιστρίνιες – φανταστικό! Θα μπορούσα να συνεχίσω, αλλά δεν έχω τη λέξη επίδομα.
Μια άλλη ιστιοπλοϊκή μπάρκα που βυθίστηκε λόγω σφάλματος πλοήγησης, το Hindenburg βρίσκεται κοντά στο Balder.
Τα Σβέρρα είναι λίγο πιο βαθιά στα 58-70 μέτρα, κάθεται σε κρυστάλλινα αλλά μαύρα νερά. Ο πυροβολισμός προσγειώθηκε στην περιοχή του αμπάρι (ο Σβέρρε μετέφερε σκραπ) και τα πλαϊνά του πλοίου έχουν πέσει προς τα έξω.
Μας ενημέρωσαν ότι υπήρχαν δύο καμπάνες σε αυτό το ναυάγιο, ένα στην πρύμνη και ένα στην πλώρη, αλλά κατευθύνονταν προς την πρύμνη. Ποτέ δεν πήρα τον προσανατολισμό μου και δεν μπορούσα να βρω το κουδούνι. Καθώς ο χρόνος εξαφανίστηκε γρήγορα, κατευθύνθηκα προς τα εμπρός.
CHOICE PLUS
Ιστιοπλοϊκή μπάρκα με σιδερένιο κύτος
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 1885, Blohm & Voss, Αμβούργο, Γερμανία
ΜΕΓΕΘΟΣ: 1251 τόνοι (GRT), 69 x 11m
ΧΑΘΗΚΕ: 13 Δεκεμβρίου 1933
BALDER
Ιστιοπλοϊκή μπάρκα με ξύλινο κύτος
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 1922, Lemland, Åland, Φινλανδία
ΜΕΓΕΘΟΣ: 45 x 11m
ΧΑΘΗΚΕ: 10 Οκτωβρίου 1928
NOTUNG
Χαλύβδινο ατμόπλοιο
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 1882, Sir Raylton Dixon & Co, Middlesbrough, UK
ΜΕΓΕΘΟΣ: 1278 τόνοι, 76 x 8m
ΧΑΘΗΚΕ: 24 Ιανουαρίου 1941
ΧΙΝΤΕΝΜΠΟΥΡΓΚ
Παγοθραυστικό από χάλυβα με ατμό
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 1916, Oder Werke, Stettin, Γερμανία (τώρα Szczecin, Πολωνία)
ΜΕΓΕΘΟΣ: 670 τόνοι, 51 x 13m
ΧΑΘΗΚΕ: 9 Μαρτίου 1918
ΣΒΕΡΡΕ
Ιστιοπλοϊκό ατμόπλοιο με σύνθετο κύτος (ο κινητήρας αφαιρέθηκε πριν βυθιστεί)
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ: 1872, Uusikaupunki, Φινλανδία
ΜΕΓΕΘΟΣ: 48 x 8m
ΧΑΘΗΚΕ: 7 Νοεμβρίου 1941
