Νότιο Τομπάγκο – Ποτάμι, Θάλασσα και Ωκεανός

«Πώς είναι το νερό, Ράντι;» John Austin, συνιδιοκτήτης με τη σύζυγό της Wendy των R & Sea Divers. Ο αρχηγός του divemasterΟ , με την 20 και πλέον χρόνια εμπειρία του στις καταδύσεις στο Τομπάγκο, απάντησε: "Είναι μαύρος, φίλε!"

Ήμασταν στο Τομπάγκο μετά από πρόσκληση της Wendy, η R & Sea είναι μέλος του Association of Tobago Dive Operators (ATDO). Αυτή και ο John είχαν μετακομίσει εκεί από το Basingstoke πριν από 15 χρόνια, μετά από ένα αρχικό αργία επίσκεψη και πολλά άλλα τους επόμενους 18 μήνες. Όταν οι R & Sea Divers βγήκαν προς πώληση, το αγόρασαν.

Μείναμε στο Shepherd's Inn, πρώην Toucan Inn, που αγοράστηκε και ανακαινίστηκε από τον Colin "Sheppy" Shepherd το 2014. Βρίσκεται στο νότιο άκρο του Τομπάγκο στο Crown Point, είναι αρκετά μακριά από το πολυσύχναστο κέντρο της πόλης, αλλά σε κοντινή απόσταση με τα πόδια από πολλά μπαρ και εστιατόρια, και πέντε λεπτά με το αυτοκίνητο από την παραλία, όπου μπορείτε να βρείτε τις εγκαταστάσεις καταδύσεων και το σκάφος.

Κοιτάξαμε τον Τζον και τον Ράντι με απορία. Το νερό δεν φαινόταν μαύρο από εκεί που στεκόμασταν, πιο ανοιχτό πράσινο. «Είναι το Orinoco – ο καιρός ήταν κακός στη Βενεζουέλα», εξήγησε ο John. Ωστόσο, όχι πολύ πιο σοφό, αποσυσκευάσαμε το κιτ μας.

Μαζί μας ήρθε η Σόνια, στις αργία με τον σύζυγό του Άνταμ, φιλοξενούμενους στο Shepherd's Inn. Το έπαιρναν εναλλάξ για να βουτήξουν κάθε μέρα, ενώ ο άλλος φρόντιζε το πέντε μηνών αγοράκι τους Ocean. Ήταν η σειρά της Σόνιας σήμερα.

Το R & Sea Divers προσφέρει συνήθως μικρές ομάδες, εξατομικευμένες καταδύσεις, αν και μπορεί να εξυπηρετήσει μεγαλύτερες ομάδες από καταδυτικά κλαμπ. Σήμερα, ήμασταν μόνο οι τρεις μας.

Ο Randy και ο καπετάνιος Shomari βοήθησαν να μεταφέρουμε τον εξοπλισμό μας στο καταδυτικό σκάφος, που ήταν αγκυροβολημένο στην παραλία. Ο Σόμαρι έκανε επιδέξια ελιγμούς με το σκάφος σε βαθύτερα νερά προτού επιταχύνει γύρω από την άκρη του Crown Point και ανατολικά, εκεί όπου ο Ατλαντικός Ωκεανός συναντά την Καραϊβική Θάλασσα.

Μόλις περάσαμε την άκρη, είδαμε το νερό να γίνεται σκούρο καφέ. Σύμφωνα με τον Randy, το λοφίο του ποταμού Orinoco στην ηπειρωτική Νότια Αμερική μεταφέρεται στο ρεύμα της Γουιάνας, κοντά στις ακτές τόσο του Τομπάγκο όσο και του αδελφού νησιού Τρινιδάδ.

Αυτός, είπε, ήταν ένας από τους παράγοντες που κάνουν τις καταδύσεις στο Τομπάγκο ξεχωριστές.

εμφανίζονται λοφία ποταμού όπου τα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά νερά από τη βαθιά ενδοχώρα, συμπεριλαμβανομένης της λάσπης ή των συντριμμιών που παρασύρονται στο νερό από τις βροχοπτώσεις, σπρώχνονται μακριά στη θάλασσα με ρεύμα. Αυτό ασκεί τεράστια επίδραση στους υφάλους και τη θαλάσσια ζωή. Αυτό που βλέπαμε ήταν το αποτέλεσμα των πρόσφατων καταιγίδων στη Βενεζουέλα, 100 μίλια μακριά.

Λόγω του ρεύματος της Γουιάνας, η ροή μπορεί να είναι αρκετά ισχυρή γύρω από το Τομπάγκο. Το Flying Reef είναι μια κατάδυση drift-dive, με ποικίλες δυνάμεις ρεύματος ανάλογα με την παλίρροια και τον κύκλο της σελήνης. Ο Ράντι μας είπε να μείνουμε κοντά, γιατί στο σκοτάδι η ορατότητα ήταν πιθανό να είναι χαμηλή. Μας θύμισε το τυπικό μοτίβο αναζήτησης ενός λεπτού σε περίπτωση χωρισμού πολλές φορές.

Κυλιστήκαμε στα ελαφρώς ταραγμένα νερά και κατεβήκαμε γρήγορα σαν παρέα. Ο Ράντι άνοιξε το SMB του.

Τα πρώτα δύο μέτρα το νερό ήταν γαλακτοπράσινο, με ορατότητα 5-7 μέτρα και αξιοσημείωτο αλόκλινο όπου το αλμυρό νερό του ωκεανού συναντούσε το γλυκό νερό του Orinoco. Πιο βαθιά περάσαμε στο «μαύρο» νερό του Randy – στην πραγματικότητα, μια πολύ σκούρα καφέ σούπα.

Κλείσαμε μαζί καθώς το vis μειώθηκε ακόμη περισσότερο μέχρι που, γύρω στα 10 μέτρα, ξαναβγήκαμε σε γαλακτοπράσινο νερό.

Μέσω ενός άλλου αλόκλινου, το vis βελτιώθηκε στα 10-12μ. Κατεβήκαμε στα 14 μέτρα και έναν αμμώδη βυθό διάσπαρτο με κοραλλιογενείς όγκους, έναν απίστευτο αριθμό γιγάντων σφουγγαριών και μεγάλα φύλλα μαλακών κοραλλιών που κυματίζουν στο ρεύμα.

Προσπαθήσαμε να μείνουμε μαζί στο μεσαίο ρεύμα, αλλά μετά από πέντε λεπτά, καθώς έστριψα για να τραβήξω μια φωτογραφία, το ρεύμα ανέβηκε και μας χώρισε σε δύο ζευγάρια φίλων. Πετώντας πάνω από τον ύφαλο, ψάξαμε για ενδεικτικά σημάδια φυσαλίδων αέρα, αλλά, μετά από ένα λεπτό που δεν εντοπίσαμε ούτε φυσαλίδες ούτε τον Ράντι και τη Σόνια, ακολουθήσαμε το σχέδιο και ανηφορίσαμε.

Ευτυχώς το κάναμε κοντά στο σκάφος και ο Shomari μας εντόπισε χωρίς να χρειάζεται να αναπτύξουμε το SMB μας. Σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορούσαμε να δούμε ότι ο Ράντι και η Σόνια, σε ένα ελαφρώς διαφορετικό βάθος, είχαν μεταφερθεί σε μεγάλη απόσταση.

Αφού μας πήραν, αποφασίσαμε να πέσουμε ξανά, αλλά όλοι να κρατήσουμε σε απόσταση αγγίγματος.

Στο κάτω μέρος το ρεύμα είχε πέσει ελαφρώς, και καθώς συνεχίσαμε, η ομάδα σταμάτησε ως ένα για φωτογραφία, ξεθώριασε σχεδόν σε τίποτα. Απομακρυνθήκαμε και περάσαμε τα τελευταία 20 λεπτά της κατάδυσης εξερευνώντας τους υφάλους, βρίσκοντας μια μεγάλη άγκυρα καλυμμένη με κοράλλια και μια αλυσίδα στην άμμο.

το ψάρι φαινόταν πολύ πιο άφθονο από ό,τι είχα δει οπουδήποτε αλλού στην Καραϊβική. Το χοντρό γκρίζο και το γαλλικό αγγελόψαρο κυριαρχούσαν στην τοποθεσία, αγνοώντας το πέρασμά μας καθώς κατέβαιναν στον ύφαλο. Τα τρομπέτα ήταν παντού, καμουφλαρισμένα στα φύλλα και αρκετά μεγάλα για να τα εντοπίσεις εύκολα. Κίτρινη λωρίδα στα μεγάλα σχολεία έψαχνε καταφύγιο ανάμεσα στα μαλακά κοράλλια και γύρω από την άγκυρα. Είδαμε επίσης ψάρια που δεν είχαμε ξαναδεί στην Καραϊβική.

Η πρώτη υποβρύχια έγχρωμη φωτογραφία που τραβήχτηκε ποτέ ήταν ενός θηλυκού γουρουνιού, στα ανοιχτά της Φλόριντα το 1926. Δεν είχα ξαναδεί ποτέ, αλλά αναγνώρισα το χαρακτηριστικό σχήμα και το μοτίβο του.

Ζωγραφισμένος αστακός και λευκές και γιγάντιες πράσινες σμέρνες κρύφτηκαν σε σχισμές. Καβούρια με βέλη στο μέγεθος των πιάτων του δείπνου στέκονταν για να πιάσουν το περαστικό θήραμα.

Από το κατάστημα καταδύσεων μπήκαμε στο ενοικιαζόμενο αυτοκίνητό μας, κανονίσαμε για εμάς με την Sheppy Auto Rentals, την αρχική επιχείρηση του Colin Shepherd στο νησί.

Αυτό μας επέτρεψε να εξερευνούμε τα νότια του νησιού κάθε μέρα μετά την κατάδυση, συνήθως παίρνοντας ένα κατάστημα roti για μεσημεριανό γεύμα. Μαζί με μια τοπική μπύρα, ένα τεράστιο ρεβύθι, πατάτα και γεμιστό ρότι με κοτόπουλο πήγαν καλά – και όλα με λιγότερο από 3 £ το καθένα!

Η Δημοκρατία του Τρινιντάντ & Τομπάγκο έχει βγάλει τα χρήματά της από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που εξορύσσονται στα ανοιχτά της μεγαλύτερης πρωτεύουσας, όπου εδρεύουν οι περισσότερες επιχειρήσεις και η κυβέρνηση. Αντίθετα, το Τομπάγκο είναι νυσταγμένο και ήσυχο, με τον τουρισμό και τις καταδύσεις την κύρια, αλλά πολύ μικρή, βιομηχανία του.

Τα έσοδα από το πετρέλαιο έχουν μειωθεί, αλλά η κυβέρνηση έχει κάνει ελάχιστα για την εμπορία του Τομπάγκο και η τουριστική της επιχείρηση πλήττεται. Ο ετήσιος αριθμός επισκεπτών μειώθηκε τα τελευταία 10 χρόνια από 100,000 σε 17,000.

Έλεγχος των συνθηκών την επόμενη μέρα, ο Randy μας έδωσε μερικές επιλογές τοποθεσίας κατάδυσης και αποφασίσαμε να πάμε δυτικά προς το όρος Irvine και να βουτήξουμε στο Maverick. Η ροή του Orinoco περνά στα ανατολικά του Τομπάγκο, επομένως δεν θα επηρεαστεί.

Είχα επιλέξει τον φακό μακροεντολής μου, με βάση την εμπειρία της προηγούμενης ημέρας, αλλά ήμουν ευτυχής που βούτηξα σε ένα ναυάγιο που ο Τζον μου είχε πει ότι ήταν γεμάτο ζωή μακροεντολών.

Παρακάμπτοντας τα ελαφρά φουσκώματα, μπορούσαμε να δούμε ότι η ορατότητα είχε καθαρίσει ελαφρώς. Περάσαμε από το Pigeon Point, με την όμορφη παραλία του, και πάνω από την Nylon Pool, που ονομάστηκε από την πριγκίπισσα Margaret, επειδή νόμιζε ότι το νερό ήταν τόσο καθαρό όσο οι κάλτσες της και έκανε κάποιον να φαίνεται 10 χρόνια νεότερος. Στη συνέχεια περάσαμε από τον ρηχό ύφαλο Buccoo, δημοφιλής σε ψαροντούφεκες και βάρκες με γυάλινο πυθμένα.

Η σημαδούρα πρόσδεσης του Maverick απέχει δύο μίλια από την παραλία Mount Irvine. Ήταν ένα επιβατηγό και φορτηγό πλοίο, που κατασκευάστηκε το 1960 για διέλευση μεταξύ Τρινιδάδ και Τομπάγκο και μετά από σχεδόν 40 χρόνια υπηρεσίας βυθίστηκε από την ATDO και την Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης ως τεχνητός ύφαλος στα 32 μέτρα, σχεδόν όρθια σε έναν επίπεδο αμμώδη βυθό.

Με μήκος 60 μέτρα και πλάτος 11 μέτρα, το ναυάγιο μπορεί να εξερευνηθεί με μία κατάδυση, αν και με την κορυφή της τιμονιέρας στα 24 μέτρα, τα όρια deco συνήθως περιορίζουν τον χρόνο κατάδυσης σε περίπου 40 λεπτά.

ακολουθήσαμε το γραμμή πρόσδεσης μέχρι την κορυφή του ναυαγίου. Το Vis έμοιαζε περισσότερο, στα 15 μέτρα περίπου, και δεν αισθανθήκαμε σχεδόν καθόλου ρεύμα. Μια μεγάλη σχολή δρομέων του ουράνιου τόξου ήρθε να μας συναντήσει πριν φτάσουμε στο πολύχρωμο κατάστρωμα, στρωμένο με κοράλλια, μεγάλους γοργονικούς θαυμαστές και μαλακά κοράλλια. Ψάρια ήταν παντού.

Ο Ράντι πήγε τον Άνταμ σε μια περιήγηση στο ναυάγιο, ενώ ο Μάτεους και εγώ επικεντρωθήκαμε στη μικρότερη ζωή στην υπερυψωμένη πλώρη, τον ιστό και την τιμονιέρα.

Στα κλαδιά των θαλασσινών κρεμάστηκαν πολλά πανέμορφα αλλά επικίνδυνα φραγκοσυστήματα. μερικοί σύρθηκαν πάνω από το κατάστρωμα. Γαμήλιες και πιο καθαρές στριμωγίδες τριγυρνούσαν και μικροσκοπικά αρωματικά πρόσωπα ξεπήδησαν κωμικά σχεδόν από κάθε τρύπα. Ένα περίεργο ψάρι με λευκές κηλίδες, χτυπημένο και του λείπει το μεγαλύτερο μέρος του «αρχείου» του, μας ακολουθεί στο κατάστρωμα για αρκετή ώρα.

Μετά από 35 λεπτά, ανεβήκαμε στη γραμμή. Στα 5 μέτρα ένας κόμβος υποδηλώνει το βάθος στοπ ασφαλείας. Μια κίνηση τράβηξε το μάτι μου – κρυμμένος στον κόμπο ήταν ένα μικροσκοπικό λεπτό ψάρι.

Επιστρέφοντας στο πλοίο, ο Άνταμ ρώτησε τον Ράντι για το γιγάντιο ψάρι κάτω από την πρύμνη. Κλώπησα τον εαυτό μου που δεν τους ακολούθησα καθώς ο Ράντι εξήγησε ότι ήταν κόμπια, και μάλιστα μεγάλοι.

Πίσω στο Mount Irvine Bay δροσιστήκαμε στα ρηχά, ενώ ο Shomari έτρεξε στο μικρό beach bar για να ελέγξει τις εξελίξεις στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Ακολούθησε ένα δεύτερο, πολύ νωχελικό bimble στο Mount Irvine Wall, στην άκρη του βόρειου άκρου του κόλπου.

Ενδιαφέροντες βραχώδεις σχηματισμοί και κολύμπι από βράχους και κοραλλιογενείς ογκόλιθους στον βυθό της θάλασσας μας οδήγησαν να ανακαλύψουμε πολλά χοντρά αγγελόψαρα, σφυρίδες, πορτοκαλιές και λευκές κηλίδες, ένα μεγάλο αλλά ντροπαλό πορτοκαλόψαρο, όμορφα μυτερά ψάρια, ζωγραφισμένους αστακούς και ένα λευκό ύφαλος χταπόδι θαμμένο σε μια τομή στον τοίχο.

Ο Ράντι εντόπισε ένα ογκώδες βασιλικό καβούρι κάτω από μια μικρή προεξοχή, ακολουθούμενο από κάτι πολύ σπάνιο να δεις, ειδικά στο φως της ημέρας – ένα κοντόψαρο, κόκκινα χείλη ρόπαλο.

Καθώς μπήκα μέσα για να τραβήξω μια φωτογραφία του πλάσματος με πρόκληση αισθητικής, μια ελαφριά κίνηση από κάτω με έκανε να πηδήξω.

Ένα τέλεια καμουφλαρισμένο πετρόψαρο με προειδοποιούσε για την εγγύτητά του.

Εκεί που η άκρη του βράχου συναντούσε την άμμο, το μάτι μου τράβηξαν χορευτικές κινήσεις παρόμοιες με εκείνες που έκαναν τα νεανικά τύμπανα. Μικροσκοπικά ψάρια 2 εκατοστών με μακριά ραχιαία πτερύγια σαν κορδέλες έμοιαζαν να βρίσκονται σε κάθε γωνία. Χρειάστηκε ένα διαδικτυακά (online) ψάξτε αργότερα για να ανακαλύψετε ότι επρόκειτο για νεαρά καπέλα. Άλλη μια πρωτιά για μένα!

Με μέσο βάθος 13 μέτρα καταφέραμε μια βουτιά 81 λεπτών πριν, απρόθυμα, επιστρέψαμε στην επιφάνεια.

Το δείπνο δεν μπορούσε να έρθει αρκετά σύντομα, καθώς απολαύσαμε νόστιμες γαρίδες καρύδας και ψάρι ημέρας στο εστιατόριο δίπλα στην πισίνα του ξενοδοχείου. Για ένα μικρό ξενοδοχείο, το φαγητό ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες μας.

Με τη Σόνια και τον Άνταμ να περιηγούνται στο νησί την επόμενη μέρα, είχαμε το καράβι μόνοι μας. Θέλαμε να επιστρέψουμε στο όρος Irvine και να εξερευνήσουμε δύο τοποθεσίες. Και πάλι είχαμε φακούς macro, οπότε ψάχναμε για μεγάλες ρηχές καταδύσεις.

Το Mount Irvine Extension ήταν μια συνέχεια της δεύτερης κατάδυσης της προηγούμενης ημέρας. Όντας άμπωτη, αισθανθήκαμε ένα ελαφρύ κύμα καθώς εξερευνούσαμε έναν μικρό κόλπο, που σχηματίστηκε από τα βράχια πάνω και συνεχίσαμε μέσα από φαράγγια και προεξοχές.

Μια νεαρή, περίεργη χελώνα γεράκι, πλησίασε για να μας ελέγξει. Ο βυθός των 15 μέτρων είχε διαμορφωθεί σε παράξενα, ομοιόμορφα εξογκώματα άμμου που δεν έχω ξαναδεί. Καθώς κολυμπούσαμε πάνω από έναν μεγάλο βράχο, στην άμμο από κάτω υπήρχε μια τεράστια νότια ακτίνα με την ουρά της να λείπει. Το άνοιγμα των φτερών του ήταν πάνω από 1.5μ.

Ο ολλανδός ύφαλος, ακριβώς έξω από την παραλία, ήταν η δεύτερη κατάδυσή μας, που πήρε το όνομά του από ένα πυροβόλο με κοράλλια που βρέθηκε εκεί και αρχικά θεωρήθηκε ότι ήταν ολλανδικό, αν και στην πραγματικότητα γαλλικό. Ένα άλλο βασιλικό καβούρι, ένα γιγάντιο πράσινο μούρο και πολλά γκρίζα και γαλλικά αγγελόψαρα βρέθηκαν γύρω από ογκόλιθους καλυμμένους κυρίως με κοράλλια εγκεφάλου και επιμετάλλωση σκληρών κοραλλιών, θαλασσινούς ανεμιστήρες και μαλακά κοράλλια. Ένα νέον μπλε γνάθος βρισκόταν στην άμμο.

Δύο χαλαρωτικές βουτιές που προσθέτουν έως και 150 λεπτά άφησαν τις κάρτες μνήμης μας σχεδόν γεμάτες.

Ήμασταν στην ευχάριστη θέση να βουτήξουμε ξανά το Maverick, προς όφελος της Sonia, αυτή τη φορά με ευρυγώνιο για να ψάξουμε για cobia.

Ο άνεμος χτυπούσε τώρα τη θάλασσα σε μικρά κύματα με λευκά σκεπάσματα και οι ουρανοί ήταν πιο συννεφιασμένοι. Μετά από μια ανώμαλη βόλτα, ο Shomari και ο Randy κατάφεραν να βρουν γρήγορα τη μικρή σημαδούρα πρόσδεσης.

Η ορατότητα ήταν λίγο χαμηλότερη από πριν, και δεν μπορούσαμε να διακρίνουμε την άμμο από το κατάστρωμα. Τα ψάρια συνέρρεαν γύρω από τις ράγες, και ολόκληρο το κύτος ήταν καλυμμένο με κοράλλι του ήλιου Tubastraea, μια ταραχή από λαμπερό πορτοκαλί και ροζ.

Στρογγυλέψαμε την πρύμνη και ακολουθήσαμε τον Ράντι μέχρι τον βυθό για να κοιτάξουμε κάτω από τα αμπάρια φορτίου, που κατέρρευσαν από τις καταιγίδες.

Τα cobia δεν ήταν εκεί, αλλά, εκπλήσσοντάς μας πολύ, είδαμε ένα άλλο κοντόψαρο με κόκκινα χείλη, σκαρφαλωμένο στα πτερύγια του που μοιάζουν με το χέρι.

Πίσω στην τιμονιέρα κοιτάξαμε μέσα από φινιστρίνια και παράθυρα, παρακολουθώντας τη θαλάσσια ζωή να κάνει τις δουλειές της. Το ένα παράθυρο ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου καλυμμένο με γοργόνιους ανεμιστήρες. Καθώς ανεβαίναμε, έδειξα στη Σόνια το μικροσκοπικό ψάρι με το σχοινί.

Πίσω στο Mount Irvine Wall υπήρχε λίγο μεγαλύτερο κύμα, αλλά βρήκαμε ξανά το αρχικό κοντόψαρο και εξερευνήσαμε ένα σπήλαιο.

Ένα γαλλικό αγγελόψαρο πλησίασε τον Mateusz με, κολλημένο στη μία πλευρά, ένα νεύρο που σαφώς τον ενοχλούσε. Ξανά και ξανά έτριβε την κάμερα και τον μεταλλικό δείκτη του για να προσπαθήσει να απομακρύνει τον ανεπιθύμητο επισκέπτη του, δυστυχώς χωρίς επιτυχία. Λίγα μπορούσαμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε.

Οι δύο τελευταίες μας νύχτες στο νότο επρόκειτο να περάσουμε στις Plantation Beach Villas στο Black Rock, λίγο πιο πάνω στην ακτή της Καραϊβικής από το Crown Point και 20 λεπτά με το αυτοκίνητο από το κέντρο καταδύσεων. Η τοποθεσία λέγεται ότι είναι ιδανική για να δείτε φωλιασμένες χελώνες, πράσινες και δερμάτινες χελώνες από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο.

Η τοπική οργάνωση χελωνών SOS μπορεί να σας ειδοποιήσει εάν εντοπιστούν χελώνες να γεννούν τα αυγά τους, κάτι που κάνουν τη νύχτα.

Ο Sean, ο διευθυντής, μας έδειξε μια βίλα τριών υπνοδωματίων, τριών μπάνια, χτισμένη σε στυλ φυτείας με μεγάλο κατάστρωμα, ιδανική για πάρτι.

Είχε κανονίσει η συνοδός της βίλας Betty να μας φτιάξει ένα από τα πιο γνωστά πιάτα του Τομπάγκο, το pelau, έναν νόστιμο συνδυασμό από ρύζι, φασόλια και κοτόπουλο.

Η τελευταία μας ημέρα κατάδυσης στο νότο θα ήταν και του Adam, οπότε με έκπληξη είδαμε μια χαμογελαστή Σόνια στο κέντρο καταδύσεων. Ο Άνταμ της είχε χαρίσει την τελευταία του μέρα κατάδυσης για να περάσει ποιοτικό χρόνο με τον Όσιαν – και επίσης για να παρακολουθήσει έναν κρίσιμο αγώνα της Αγγλίας.