ΔΥΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ
Alex Hildred:
Mary Rose Diver
Όταν ξεκίνησε την κατάδυση πριν από 40 χρόνια, η Alexandra Hildred δεν είχε ιδέα ότι η ζωή της θα συνδεόταν άρρηκτα με ένα πολεμικό πλοίο Tudor. Τώρα, Επικεφαλής Έρευνας του Mary Rose Trust και Επιμελήτρια Ordnance & Human Remains, λέει στον STEVE WEINMAN για την ανύψωση του εμβληματικού ναυαγίου, που εξακολουθεί να είναι μία από τις μεγαλύτερες τέτοιες επιχειρήσεις που επιχειρήθηκαν ποτέ. Πώς ήταν λοιπόν να είσαι…
Ο ΑΛΕΞ ΧΙΛΝΤΡΕΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ ΚΑΤΑΒΑΣΗ μόνο όταν άρχισε να σπουδάζει προϊστορία και αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ και εντάχθηκε στο sub-aqua club. «Το μεγαλύτερο μέρος των καταδύσεών μου πριν το Mary Rose ήταν στο Stoney Cove», λέει – ένα ίδρυμα που μοιράζεται με πολλούς αναγνώστες του DIVER.
Συνηθισμένη να σκάβει για αρχαία λείψανα στη στεριά, ήταν νέο έδαφος όταν, το 1979 και τώρα με πτυχίο, προσφέρθηκε εθελοντικά ως δύτης στο ναυάγιο Mary Rose στο Πόρτσμουθ.
Διαβάστε επίσης: Η πρώτη γυναίκα σπηλαιοδύτης μπήκε στο Hall of Fame
Το Mary Rose Trust είχε δημιουργηθεί τον Φεβρουάριο, όταν πάρθηκε η απόφαση να ανασκαφεί πλήρως και να ανυψωθεί το ναυάγιο του πολεμικού πλοίου Tudor.
Είχαν περάσει 13 χρόνια από τότε που ερασιτέχνες δύτες είχαν ξεκινήσει να το εντοπίσουν. Τώρα, αντί για μια μικρή ομάδα εθελοντών να καταδύεται μόνο το ένα τρίτο του έτους, η επιχείρηση απαιτούσε πολύ μεγαλύτερη ομάδα και μεγαλύτερο πρόγραμμα και ήταν σε πλήρη εξέλιξη όταν έφτασε ο Άλεξ.
Η μετάβαση από την εκσκαφή τάφρων που θα μπορούσαν να απαντήσουν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις στην αποκάλυψη ολόκληρης της τοποθεσίας απαιτούσε «μια αλλαγή στα πάντα», λέει.
«Χρειάστηκε ένα αποκλειστικό σκάφος υποστήριξης καταδύσεων, μια ομάδα πλήρους απασχόλησης με μια σειρά από δεξιότητες, μια βάση και μια ομάδα στην ξηρά για να παραλάβουν τα τεχνουργήματα και μεγαλύτερο αριθμό οργανωμένων εθελοντών δυτών για να επιτευχθεί ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση του ανασκαφή."
Ερωτηθείσα αν θυμάται την πρώτη της κατάδυση στο σημείο, απαντά: «Ναι, έντονα. Πολύ σκοτεινό, περιορισμένη ορατότητα και λειτουργεί περισσότερο με την αφή παρά με την όραση.
«Αυτή ήταν η «Περιήγηση του Μάγειρα» μου στον χώρο, με επικεφαλής έναν από τους αρχαιολογικούς επιβλέποντες, τον Κρίστοφερ Ντομπς.
«Μου έπιασε το χέρι, βούτηξε στη λάσπη και άρχισε να μουρμουρίζει κάτι που ερμήνευσα ως «όπλο, όπλο».
«Πράγματι ήταν – ανασκάπταμε το πρώτο μπρούτζινο όπλο που βρέθηκε στην τοποθεσία από το 1840».
ΟΚΤΩ ΒΑΡΚΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ θα μετέφερε τους εθελοντές στο Sleipner, την πλατφόρμα καταδύσεων που είναι αγκυροβολημένη πάνω από την τοποθεσία. Μια ρότα κατάδυσης που προετοιμάστηκε για κάθε συνεδρία όριζε τους δύτες να εργαστούν σε συγκεκριμένες περιοχές σε μια καθορισμένη παλίρροια.
Ένας αρχαιολογικός επόπτης θα έδινε μια σύντομη ενημέρωση πριν από την κατάδυση στην οποία επεξηγούνταν εργασίες όπως ανασκαφή, καταγραφή ή επισήμανση και ταξινομήθηκαν τα απαιτούμενα εργαλεία. «Κάναμε μια ενιαία κατάδυση χωρίς σταματημό – ή μερικές φορές δύο, με ένα σύντομο μεσοδιάστημα στην επιφάνεια για να αλλάξουμε κυλίνδρους – συντάξαμε το καταδυτικό μας ημερολόγιο και βγήκαμε στην ξηρά για να μπορέσουν να βγουν περισσότεροι εθελοντές.
«Μετά την κατάδυση ενημερωθήκαμε, πήραμε οτιδήποτε είχαμε βρει στον «κόλπο των ευρημάτων» και το παραδώσαμε στον επόπτη ευρημάτων για αρίθμηση», λέει ο Alex.
«Ήταν ευθύνη του δύτη ότι το αρχείο καταδύσεων του/της εξήγησε συγκεκριμένα πού βρέθηκαν αντικείμενα σε σχέση με άλλα αντικείμενα ή δομή και να βεβαιωθεί ότι οι αριθμοί ευρημάτων που κατανεμήθηκαν σε αυτήν την κατάδυση ήταν στο αρχείο καταγραφής.
«Δεν ήξερα τότε ότι θα χρησιμοποιούσα αυτά τα 30 χρόνια αργότερα για να τοποθετήσω αντικείμενα στο «εικονικό μας κύτος» στο Μουσείο Mary Rose του 2013!»
Οι δύτες ήταν καλά εξοπλισμένοι με τα πρότυπα πριν από σχεδόν 40 χρόνια. Θα φορούσαν ένα λεπτό στολή κάτω από ένα νεοπρένιο θέματος προσωπικού drysuit, αυτά συχνά μοιράζονται μεταξύ δύο ή τριών δυτών.
Τα Fenzy ABLJ ήταν η σειρά της ημέρας, και με τον κατασκευαστή Spirotechnique ως χορηγό έργου, η ομάδα είχε έναν αριθμό από τις βαλβίδες ζήτησης ενός σωλήνα (αργότερα με χταπόδι εξέδρα) και δεξαμενές. Τα πτερύγια και οι ζώνες βάρους θα ήταν δικά του δύτη.
«Το 1981 ξεκινήσαμε τις νυχτερινές καταδύσεις και αγοράσαμε 16 κράνη Headway και επαναφορτιζόμενους φακούς Teknalite», λέει ο Alex. «Αυτά ήταν επαναστατικά, καθώς μας έδωσαν δύο χέρια ελεύθερα για να δουλέψουμε».
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ανύψωση του Mary Rose, κάποιοι από την ομάδα έκαναν και ένα διαφημιστικό εκπαίδευση τον χειμώνα του 1981 για να τους επιτρέψει να χρησιμοποιήσουν εξοπλισμό κατάδυσης που παρέχεται από την επιφάνεια. Αυτό, μαζί με έναν θάλαμο επανασυμπίεσης, χρηματοδοτήθηκε από την Comex. «Οι φωνητικές επικοινωνίες και ο εκτεταμένος χρόνος βυθού που παρέχεται από την επιφανειακή επανασυμπίεση ήταν θεμελιώδεις για την ολοκλήρωση των εργασιών που απαιτούνται για την ανύψωση», λέει ο Alex.
ΠΟΣΟ ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΟ η εργασία θα χρησιμοποιούσε τον σημερινό καταδυτικό εξοπλισμό; «Πέρα από την ασφάλεια, το κρύο ήταν ένα πρόβλημα, που συχνά σήμαινε περιορισμό των καταδύσεων πριν από την ώρα», λέει. «Η γκάμα σε στυλ, υλικά και μεγέθη των στολών κατάδυσης σήμερα σημαίνει ότι με λίγη έρευνα μια στολή μπορεί να προσαρμοστεί όχι μόνο σε ένα άτομο αλλά στη φύση τόσο του χώρου όσο και της εργασίας που αναλαμβάνεται.
«Είμαι μικρός και όλος ο εξοπλισμός μας, με εξαίρεση τα φτιαγμένα στο μέτρο του μέτρα, ήταν βαρύς και δυσκίνητος.
«Κατά καιρούς οι αρχαιολογικές εργασίες απαιτούν να είναι σταθερές και ο βαρύς εξοπλισμός μπορεί να είναι επώδυνος. Το εύρος μεγεθών, η σκληρότητα και η ελαφρότητα των σύγχρονων BC προσθέτουν και πάλι άνεση.
«Σε συνδυασμό με σωστά επιλεγμένα αναπνευστικά μείγματα, μάσκες που τοποθετούνται εύκολα με συνταγογραφούμενους φακούς και επιλέγοντας το σωστό μέγεθος κυλίνδρου ή αναπνευστήρα, η παραγωγικότητα μπορεί να αυξηθεί».
Ενώ ο προσωπικός εξοπλισμός κατάδυσης μπορεί τώρα να είναι πιο κατάλληλος για το σκοπό, οι χειροκίνητες τεχνικές υποβρύχιας εκσκαφής έχουν αλλάξει ελάχιστα, λέει ο Alex.
«Οι αεροδιακομιδές που είχαμε αναπτύξει μέχρι το 1980 εξακολουθούν να είναι οι καλύτερες που έχω χρησιμοποιήσει – έπρεπε να είναι, γιατί κάναμε ανασκαφές σε βιομηχανική κλίμακα.
«Δεν ήταν ασυνήθιστο για οκτώ άτομα να εκτελούν αεροπορική μεταφορά ταυτόχρονα. Ωστόσο, αυτά ήταν απλά στην κατασκευή, τη συντήρηση και τη λειτουργία, και ουδέτερα αιωρούμενα.
«Το 2003, για να ανασκάψουμε και να κοσκινίσουμε τα λάφυρα που είχαν απομείνει από την ανασκαφή του 1979-1982, κατασκευάσαμε έναν τηλεχειριζόμενο ερπυστριοφόρο εκσκαφέα εξοπλισμένο με κάμερες, ακουστικό εντοπισμό θέσης και αερογέφυρα και αεροπλάνο. Αν χρησιμοποιηθεί με σύνεση, αυτό σίγουρα αύξησε την παραγωγικότητα, με τον ίδιο τρόπο που ένας μηχανικός εκσκαφέας αφαιρεί πιο σύγχρονα στρώματα σε ένα οικόπεδο.
«Η μεγαλύτερη πρόοδος έγινε στον εξοπλισμό εντοπισμού θέσης, καταγραφής, φωτογραφία και ρομποτικής. Μια τοποθεσία μπορεί τώρα να ανασκαφεί και να καταγράφεται και να εμφανίζεται στο κοινό εικονικά ή να ανασκάπτεται ρομποτικά σε αυξανόμενα βάθη».
Κάτω από την επιφάνεια, οι επιχειρήσεις της Mary Rose ήταν «εξαιρετικά» οργανωμένες τη στιγμή που ο Άλεξ εντάχθηκε στο έργο, λέει. Οι δύτες έρχονταν συνήθως για 10 ημέρες περίπου, που αντιστοιχούν σε παλίρροιες. Στους νέους εθελοντές, ή «ενιαίους» θα δοθούν ομιλίες για το έργο και τις αρχαιολογικές τεχνικές, μια περιήγηση στον χώρο και μαθήματα αερομεταφοράς ένας προς έναν.
«Η ρότα κατάδυσης ήταν καλά σχεδιασμένη και εκτελεσμένη, με αφοσιωμένο προσωπικό ασφαλείας κατά την κατάδυση που επιβλέπει όλες τις καταδυτικές λειτουργίες», λέει ο Alex. «Υπήρχε μια πλήρως εξοπλισμένη κατάσταση αναμονής στην πλατφόρμα κατάδυσης και ένα σκάφος ασφαλείας κρεμασμένο σε σκάφους κοντά.
«Εξοπλισμός όπως σανίδα με μολύβι, ταινίες και κανόνες αναδίπλωσης εκδόθηκαν σε μια τσάντα με κορδόνι στους δύτες όταν επιβιβάζονταν, και αυτοί θα κρεμούνταν στο πλέγμα πάνω από το σημείο που δούλευε ο δύτης.
"Ο πίνακας είχε ένα σχέδιο τοποθεσίας Permatrace στη μία πλευρά και ένα απλό φύλλο για σημειώσεις στην άλλη."
Το πλέγμα αποτελούνταν από φωτεινούς κίτρινους σωλήνες αερίου χωρισμένους σε τετράγωνα 3 μέτρων, που υπαγορεύονταν από τα κύρια δομικά χαρακτηριστικά του πλοίου.
Σε κάθε διασταύρωση σωλήνων μια σαφώς αριθμημένη ετικέτα, ανυψωμένη έτσι ώστε να γίνεται αισθητή εάν η ορατότητα ήταν πολύ κακή, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για προσανατολισμό.
«Γραμμές από το πλέγμα το συνέδεαν με βυθιστές, οι οποίοι συγκρατούσαν τις κάτω γραμμές από την πλατφόρμα κατάδυσης», εξηγεί ο Alex.
«Ένας τεράστιος πίνακας χωρισμένος σε χαρακώματα έφερε ετικέτες δύο όψεων με το όνομα του κάθε δύτη. Όταν φαινόταν η κόκκινη πλευρά, ο δύτης ήταν μέσα στο νερό.
«Όταν ένας αρχαιολογικός επόπτης ή ένα μέλος της ομάδας καταδύσεων πλήρους απασχόλησης πήγαινε στο νερό, θα τους ζητούσαν να ελέγξουν ότι όλοι οι δύτες στο ταμπλό ήταν πράγματι στις καθορισμένες θέσεις τους στον βυθό της θάλασσας».
Η ομάδα έπρεπε να εργαστεί γρήγορα, χωρίς ωστόσο να διακυβεύεται η καλή αρχαιολογική πρακτική. «Γνωρίζαμε ότι από τη στιγμή που αποκαλύφθηκαν αντικείμενα ή ξυλεία, εκθέτοντας τα σε ένα πιο οξυγονωμένο περιβάλλον, κινδύνευαν – από φυσική, χημική, βιολογική και μυκητιακή επίθεση.
«Για να μετριαστεί αυτό, ερευνήσαμε και σηκώσαμε μικρότερα αντικείμενα έγκαιρα ή καλύψαμε μεγαλύτερα αντικείμενα με σάκους άμμου ή μεμβράνη για την προστασία τους».
ΚΑΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ η ομάδα γέμισε χαρακώματα, κύλησε φύλλα γεωυφάσματος Terram πάνω από τα καταστρώματα και τύλιξε μεμονωμένες δοκούς καταστρώματος. «Όταν αρχίσαμε να αποσυναρμολογούμε την εσωτερική δομή, ορίσαμε μια «ομάδα έρευνας» για την επισήμανση, τη διόρθωση και την επιθεώρηση των ξύλων.
Θα τα παρέδιδαν στην «ομάδα διάλυσης», η οποία θα τους σήκωνε από τη θέση τους και θα τους μετέφερε σε καθορισμένα μεγάλα κοντέινερ στον βυθό της θάλασσας». Μόλις γεμίσει, το δοχείο ανυψώθηκε.
Το Mary Rose ήταν τόσο καλά διατηρημένο επειδή ήταν ενσωματωμένο σε ίζημα, αλλά τώρα όλα αυτά έπρεπε να αφαιρεθούν - συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων, πιο πρόσφατων στρωμάτων.
«Ορισμένα από τα ιζηματογενή στρώματα ήταν απίστευτα δύσκολο να ανασκαφούν, αποτελούμενα από μια κουβέρτα από σπασμένα ενοποιημένα κελύφη», θυμάται ο Άλεξ. «Μόλις στα πιο μαλακά επίπεδα Tudor, η ανασκαφή ήταν πολύ πιο εύκολη – σαν να κόβουμε το μαλακό βούτυρο».
Πολλές τεχνικές καταγραφής, τοπογραφίας, ανασκαφής, ανάκτησης αντικειμένων και συντήρησης που χρησιμοποιούνται από τους θαλάσσιους αρχαιολόγους σήμερα «είναι απλώς μια φυσική εξέλιξη από αυτό που κάναμε μεταξύ 1979 και 1982», λέει ο Alex.
«Η Margaret Rule, η Αρχαιολογική Διευθύντρια, αναζήτησε ενεργά οποιεσδήποτε νέες τεχνολογίες που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες, από διάφορες πηγές.
«Μεγάλο μέρος του εξοπλισμού που πιστεύαμε ότι χρειαζόμασταν δεν είχε χρησιμοποιηθεί ποτέ πριν στην αρχαιολογία, επομένως δανειζόμασταν και προσαρμόζαμε συνεχώς.
«Χρησιμοποιήσαμε υποβρύχια ακουστική από νωρίς - για να αναζητήσουμε την τοποθεσία και στη συνέχεια τις πρωτοποριακές χρήσεις στην τοπογραφία στα ξύλα και την τοποθέτηση κατά τη διάρκεια της ανύψωσης. Η ακουστική είναι πλέον ένα από τα κύρια εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην υποβρύχια αρχαιολογία.
«Δοκιμάσαμε στερεοφωνικό φωτογραφία και την πρώιμη εφαρμογή της φωτογραμμετρίας τοποθετώντας έναν κύβο σκελετού συγκεκριμένου μεγέθους πάνω στα ξύλα και φωτογραφίζοντάς τον πολλές φορές από διαφορετικές γωνίες.
«Η χρήση προηγμένων μαθηματικών για την τοποθέτηση αντικειμένων με μέτρηση σε τέσσερα σταθερά, γνωστά και μοναδικά σημεία γύρω από το αντικείμενο, την οποία ονομάσαμε «μέθοδος άμεσης έρευνας», εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σήμερα και υπάρχει μια σειρά από παρόμοια προγράμματα».
Τέτοιες εργασίες πραγματοποιούνταν χωρίς άμεση συμβολή από την κυβέρνηση. «Η χρηματοδότηση όλων των τμημάτων της ανασκαφής, της συντήρησης και της παρουσίασης στο κοινό ήταν, και εξακολουθεί να είναι, πρόκληση.
Είχαμε μερικούς υπέροχους εταιρικούς χορηγούς, μερικοί από τους οποίους παρείχαν τεχνογνωσία με τη μορφή ανθρώπων – το πρώτο μας πρόσωπο δημοσίων σχέσεων χρηματοδοτήθηκε από την BP – εξοπλισμός ή και τα δύο.
«Το Tog Mor, η φορτηγίδα ανύψωσης, δανείστηκε από τον Howard Doris και η φορτηγίδα για το λίκνο από τον Alexander Towing. Οι Βασιλικοί Μηχανικοί στο Marchwood κατασκεύασαν το λίκνο σύμφωνα με τις προδιαγραφές μας και ομάδες δυτών τους μας βοήθησαν να προετοιμαστούμε για τον ανελκυστήρα.
«Μερικοί από τους χορηγούς μας σήμερα άντεξαν από τότε που το πλοίο ήταν ακόμα κάτω από το νερό».
Ξημέρωσε Η ΜΕΡΑ για την ανέλκυση του πλοίου. «Όπως πολλοί, έκανα καυτή κουκέτα στο Tog Mor για λίγες ώρες το προηγούμενο βράδυ, ενώ έγιναν οι τελευταίες προσαρμογές στο λίκνο που περιέχει το Mary Rose», λέει ο Alex.
Θα περνούσε τη μεγάλη μέρα ως σύνδεσμος μεταξύ της ομάδας καταδύσεων και των μέσων ενημέρωσης: «Εξηγούσα τι προβαλλόταν σε πραγματικό χρόνο, μέσω μιας σύνδεσης μικροκυμάτων, στην οθόνη της σκηνής στον τεράστιο αριθμό δημοσιογράφων που ήταν παρόντες. ”
Με εκ των υστέρων, θα ευχόταν να είχε γίνει κάτι διαφορετικά πριν από εκείνη τη στιγμή; "Πολύ λίγο. Αν είχαμε ατελείωτα χρήματα, υποθέτω ότι θα μπορούσαμε να είχαμε περισσότερους δύτες πλήρους απασχόλησης αμειβόμενους, οι οποίοι σχεδόν όλοι ξεκίνησαν ως εθελοντές.
«Χρειαζόμασταν έναν συγκεκριμένο αριθμό ατόμων την ημέρα για να λάβουμε τον απαιτούμενο χρόνο εργασίας και, δυστυχώς, πολλοί εθελοντές δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά να μείνουν περισσότερο από μία ή δύο συνεδρίες.
"Ο εκπαίδευση που χρειαζόταν για νέους εθελοντές ήταν πολύ απαιτητικό για την αρχαιολογική ομάδα, επομένως η δυνατότητα πληρωμής των ανθρώπων για να μείνουν περισσότερο θα ήταν ένα όφελος.
Θα μπορούσε τότε να είχε συνεχιστεί περισσότερες εργασίες στην ξηρά κατά τις περιόδους μη κατάδυσης στις ανοιξιάτικες παλίρροιες.
«Περάσαμε από μια τεράστια καμπύλη μάθησης λόγω του τεράστιου αριθμού αντικειμένων που ανακτήσαμε και του τεράστιου αριθμού ωρών που αφιερώσαμε στην ανασκαφή», λέει ο Alex.
«Θα ήταν υπέροχο να ξεκινήσουμε ξανά με όλη αυτή τη γνώση. Απλά πράγματα, όπως η δυνατότητα αναγνώρισης ενός πλήρους αντικειμένου όταν είναι ακάλυπτο μόνο ένα τμήμα, σημαίνει ότι μπορείτε να προετοιμάσετε δοχεία ανύψωσης πριν από την πλήρη έκθεση.
«Χρειάστηκε λίγος χρόνος μέχρι να αποκτήσουμε την αυτοπεποίθηση να μεταφέρουμε τα σεντούκια πλήρη με το περιεχόμενο σε ένα μοντέρνο κουτί και να σηκώσουμε ολοκληρωτικά.
Κάνοντας αυτό μας έδωσε πολύ περισσότερο χρόνο για να ανασκάψουμε το περιεχόμενο στο σκάφος υποστήριξης μεταξύ των καταδύσεων, σε ελεγχόμενες συνθήκες με ειδικούς όπως περιβαλλοντικούς αρχαιολόγους, βοηθούς και φωτογράφους σε ετοιμότητα».
Οι περιορισμοί χρόνου και χρηματοδότησης σήμαιναν ότι ορισμένα αντικείμενα έπρεπε να γίνουν δειγματοληπτικά κάτω από το νερό και περισσότερα ευρήματα, όπως σχοινί ή έρμα, έπρεπε να ταφούν εκτός του χώρου. «Αν τα οικονομικά δεν ήταν πρόβλημα, θα επέλεγα την πλήρη ανάκαμψη από τον βυθό της θάλασσας».
Ο Alex ήταν υπεύθυνος για όλες τις επιτόπιες εργασίες μετά το 1983, συμπεριλαμβανομένων των ανασκαφών που χρηματοδοτήθηκαν από το Υπουργείο Άμυνας μεταξύ 2003 και 2005, που πραγματοποιήθηκαν υπό πίεση πριν το Υπουργείο Ανάπτυξης ξεκινήσει μεγάλες εργασίες βυθοκόρησης στην περιοχή.
"Το 2005 βρήκαμε ένα σημαντικό τμήμα - περίπου 15 πλαίσια και εσωτερική και εξωτερική σανίδα του κύτους - από την πλευρά του λιμανιού που λείπει από το πλοίο μπροστά από το τμήμα που είχαμε σηκώσει το 1982", λέει ο Alex. «Το ξαναθάψαμε και σε κάποιο στάδιο θα το ανασκάψουμε και θα το σηκώσουμε.
«Η εξέταση της κάτω πλευράς θα δώσει κάποια ένδειξη για το πότε αυτό το τμήμα χωρίστηκε από το κύριο κύτος – ήταν κατά τη διάρκεια της βύθισης, της διάσωσης των Tudor, της φυσικής υποβάθμισης ή της παρέμβασης του Deane στη δεκαετία του 1830;» Παραμένει επίσης αισιόδοξη ότι το δεξιό κάστρο της πλώρης θα παραμείνει ασφαλώς θαμμένο για μετέπειτα ανάκτηση.
ΟΙ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ 2003-5 περιελάμβανε τον Alex να γράψει την πρόταση χρηματοδότησης, διαπραγματεύσεις με το Υπουργείο Εξωτερικών και τους σχετικούς φορείς κληρονομιάς και άλλους φορείς, την προμήθεια του σκάφους και του εξοπλισμού, την επιλογή της ομάδας και τη σύνταξη του προγράμματος εργασίας και τη διασφάλιση της επίτευξής του.
Υπολογίζεται ότι η σύγχρονη ανασκαφή της Mary Rose περιελάμβανε σχεδόν 28,000 μεμονωμένες καταδύσεις, και ο Alex πρέπει να έκανε αρκετές από αυτές.
Όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, η αυτόνομη κατάδυση γι' αυτήν τείνει να είναι ένα μέσο για τον σκοπό της, είτε κάνοντας αρχαιολογία είτε διδάσκοντας καταδύσεις, αλλά «και τα δύο παρείχαν πρόσβαση σε μερικά υπέροχα μέρη», λέει.
«Κάναμε δύτη ανοιχτής θάλασσας εκπαίδευση στη Μάλτα και είχε επίσης ένα αρχαιολογικό έργο που ονομαζόταν Map Malta στα τέλη της δεκαετίας του 1980, εργαζόταν για ένα μήνα κάθε χρόνο κάνοντας έναν συνδυασμό τηλεπισκόπησης και αναζητήσεων στον βυθό της θάλασσας σε όλο το νησί.
«Αρχαιολογικά έργα με οδήγησαν σε άλλα υπέροχα μέρη καταδύσεων, όπως τα νησιά Κομόρες και τη Βαλτική, και οποιεσδήποτε ρεπό σήμαιναν καταδύσεις, φυσικά!»
Η πιο περήφανη στιγμή; «Κοιτάζοντας το κύριο κατάστρωμα όπλων του Mary Rose μέσα στο κύτος του καθρέφτη το 2016. Με τη γάστρα καθαρή από σωλήνες ψεκασμού ή στεγνώματος, να βλέπεις εικόνες του πληρώματος να προβάλλονται στα ξύλα του πραγματικού κύτους απέναντι – είναι μαγικό, και ένα φόρο τιμής σε όλους όσους συμμετείχαν σε αυτό το καταπληκτικό έργο.»
Ποιες πτυχές λοιπόν της σχέσης της με τη Mary Rose της έχουν δώσει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση;
Τους ξετυλίγει: «Σε ένα έργο με τα Royal Armouries, φτιάχνοντας και πυροβολώντας ένα σφυρήλατο σίδερο και ένα μπρούτζινο όπλο από τη Mary Rose. Εκλέγεται στην Εταιρεία Αρχαιοτήτων και υπηρετεί στην Επιτροπή Ιστορικών Ναυαγίων. Ανακτώντας το στέλεχος του Mary Rose και βρίσκοντας εκείνα τα απροσδόκητα ξύλα της πλευράς του λιμανιού.
«Ολοκληρώνοντας τη δημοσίευση Weapons of Warre το 2011 και διαβάζοντας τις κριτικές. Το 2015, λαμβάνοντας επίτιμο διδάκτορα από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ».
Γράφει ένα νέο βιβλίο για τη Mary Rose, που θα κυκλοφορήσει αυτό το καλοκαίρι.
Τελικά, ήταν η αποκατάσταση του πολεμικού πλοίου στο μουσειακό σπίτι του 27 εκατομμυρίων λιρών το 2013 που προσέφερε μια διαρκή συγκίνηση.
«Βλέποντας τους ανθρώπους να λαχανιάζουν όταν βλέπουν το πλοίο και τα τεχνουργήματα σε μεγάλες στοές απέναντι από το πλοίο, τοποθετημένα όπως τα βρήκαμε, ανακατασκευασμένα από τα καταδυτικά κούτσουρα – είναι ό,τι πιο κοντινό στην κατάδυση του ναυαγίου και να έχεις τη δυνατότητα να το μοιραστείς με το Ο κόσμος είναι μια από τις πιο συναρπαστικές εμπειρίες που μπορώ να θυμηθώ».
34 ΧΡΟΝΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
Συνήθως πιστεύεται ότι το Mary Rose βυθίστηκε στο παρθενικό της ταξίδι, αλλά στην πραγματικότητα παρέμεινε ένα σημαντικό πολεμικό πλοίο για τον Henry VIII καθ' όλη τη διάρκεια της βασιλείας του, που έπλεε όπως έκανε μεταξύ 1511 και 1545. Κατά την άνοδό του το 1509, ο βασιλιάς είχε λίγα ειδικά κατασκευασμένα πολεμικά πλοία, έτσι, υπό την απειλή τόσο από τη Σκωτία όσο και από τη Γαλλία, άρχισε να ναυπηγεί ένα ναυτικό στο Πόρτσμουθ, ξεκινώντας με το Peter Pomegranate και το μεγαλύτερο αδελφό πλοίο της, το βαριά οπλισμένο 400 τόνων carrack Mary Rose.
Ως ναυαρχίδα του στόλου των 18 πλοίων του Ναυάρχου Χάουαρντ, άνοιξε σε επιτυχημένη δράση κατά τους δύο πρώτους Γαλλικούς Πολέμους, και στα μέσα της δεκαετίας του 1530 ανακαινίστηκε και ενισχύθηκε.
Η Mary Rose έφτασε στο τέλος της ως ναυαρχίδα του ναυάρχου Carew κατά τη διάρκεια του Τρίτου Γαλλικού Πολέμου, όταν ένας αγγλικός στόλος 80 πλοίων αντιμετώπισε 128 γαλλικά σκάφη στη μάχη του Solent.
Τώρα το σχέδιό της γινόταν δυσκίνητο. Οι συνθήκες της βύθισης αμφισβητούνται, αλλά φαίνεται ότι εκείνη την ώρα γύριζε.
Πολλές εκατοντάδες άνδρες πνίγηκαν, αφήνοντας λιγότερους από 40 επιζώντες.
Έγιναν άμεσες προσπάθειες για τη διάσωση του ναυαγίου αλλά είχε ήδη κολλήσει γρήγορα στον βυθό της θάλασσας.
Με την πάροδο του χρόνου, ενσωματώθηκε βαθιά, με κλίση προς τα δεξιά περίπου στις 60° με εκτεθειμένη την πλευρά της θύρας. Τον 17ο ή 18ο αιώνα ολόκληρη η τοποθεσία ήταν καλυμμένη με πηλό, αποτρέποντας περαιτέρω διάβρωση.
Το 1836, οι πρωτοπόροι δύτες John και Charles Deane ανακάλυψαν το ναυάγιο και ανέσυραν πολλά όπλα και άλλα αντικείμενα προτού χαθεί ξανά.
Οι δύτες του συλλόγου με επικεφαλής τον Alexander McKee άρχισαν να το αναζητούν το 1965 και τελικά το καθήλωσαν κοντά στο λιμάνι του Πόρτσμουθ σε ελάχιστο βάθος 11 μέτρων. Η αρχαιολογική ανασκαφή θα συνεχιστεί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν αποφασίστηκε να γίνει προσπάθεια ανέλκυσης του Mary Rose.
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟ ΜΑΙΡΙ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ
Μάθετε περισσότερα για το Mary Rose στο maryrose.org, κατεβάστε την εφαρμογή ή, το καλύτερο από όλα, επισκεφθείτε το Μουσείο Mary Rose στο Portsmouth Historic Dockyard για να δείτε το ίδιο το σκάφος. Είναι ανοιχτό καθημερινά 10.00-5.30 (αλλά κλείνει μισή ώρα νωρίτερα το χειμώνα). Ένα εισιτήριο για ενήλικες κοστίζει 18 £ (παιδιά 13 £), με διαθέσιμες οικογενειακές εκπτώσεις.
