Καταδύσεις στην άκρη

Τελευταία ενημέρωση στις 14 Ιουνίου 2022 από Divernet

ΑΡΧΕΙΟ – ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗ

Το Sipadan έχει παγκόσμια φήμη για τις καταδύσεις του και οι προκλήσεις που συνεπάγεται η κατάδυση εκεί το καθιστούν φυσικά πολύ πιο δελεαστικό, αλλά όταν άρχισαν οι υποβρύχιες εκρήξεις, η JO CAIRD άρχισε να αναρωτιέται σε τι είχε μπει. 

ΕΝΑΣ ΗΧΟΣ ΣΑΝ ΤΙΠΟΤΑ Έχω ακούσει ποτέ στο παρελθόν να με τραντάζει βίαια από την ονειροπόλησή μου για το μακρο-κυνήγι. Σηκώνω το βλέμμα από τον βυθό για να τραβήξω το βλέμμα του φίλου μου, ο οποίος έχει ενοχληθεί στη διαδικασία να παρατάξει μια φωτογραφία ενός σχεδόν διαφανούς, δυσδιάκριτου γυμνού Pikachu. Ούτε προφανώς έχει ιδέα τι συνέβη.
Κοιτάζω τον οδηγό μας, αλλά φαίνεται ασυγκίνητος, έτσι, λίγο ταραγμένος, επιστρέφω στο κυνήγι μου.
Βρίσκομαι στον ύφαλο του σπιτιού στο Kapalai, μια σύντομη βόλτα με βάρκα από όπου μένω στο κοντινό νησί Mabul, στα ανοιχτά της βορειοανατολικής ακτής του Βόρνεο.
Βρίσκομαι στην περιοχή για να δω εάν η κατάδυση στο Sipadan, το άλλο νησί αυτής της ομάδας, είναι τόσο εκπληκτική όσο φημίζεται ότι είναι, αλλά η μακρο-μαγεία του Mabul και του Kapalai είναι ένα ωραίο μπόνους.
Λίγα λεπτά αργότερα αναστατώνομαι ξανά, και μετά πάλι από κρούσεις που τρέμουν τα κόκαλα που τώρα υποθέτω ότι πρέπει να σηματοδοτούν κάποιο καταστροφικό γεγονός στην επιφάνεια περίπου 18 μέτρα πάνω από το κεφάλι μου.
Μόνο όταν επιστρέψουμε στη βάρκα –μια βάρκα που πραγματικά φοβόμουν ότι θα είχε καταληφθεί από πειρατές– ανακαλύπτω την αλήθεια.
Δεν πρόκειται για πειρατές –μια ανακούφιση, δεδομένων των προειδοποιήσεων της FCO ενάντια σε όλα εκτός από τα απαραίτητα ταξίδια σε αυτό το μέρος της Μαλαισίας– αλλά για παράνομο ψάρεμα.
Είναι μια απογοητευτική υπενθύμιση ότι ακόμη και εδώ, ένας από τους καλύτερους προορισμούς καταδύσεων στον κόσμο και ένα μέρος που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον καταδυτικό τουρισμό για την επιβίωσή του, ότι ο αγώνας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος δεν έχει τελειώσει.
Παρά τις ενοχλητικές διακοπές, το Kapalai προσφέρει μια εξαιρετικά πλούσια εμπειρία μακροεντολών.
Τα πουπουλένια κοράλλια ανθίζουν σε υπολείμματα μικρών σκαφών και καλύβων που γεμίζουν σκουπίδια στον βυθό της θάλασσας, καθώς δεκάδες γυμνόκλαδα περιτριγυρίζουν τον τόπο.
Υπάρχουν και πιο σπάνιες απολαύσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός μικροσκοπικού κόκκινου βατραχόψαρου, τόσο επιδέξια καμουφλαρισμένο σε ένα σφουγγάρι και τόσο άμορφο σε μορφή που μόνο όταν ανοίγει το στόμα του καταλαβαίνω πραγματικά πώς μοιάζει.
Παλιά μπορούσατε να μείνετε στο ίδιο το Sipadan, αλλά το 2004 η κυβέρνηση της Μαλαισίας παρενέβη για να προστατεύσει τη θαλάσσια ζωή εκεί και διέταξε το κλείσιμο όλων των θέρετρων στο μικροσκοπικό νησί.
Εισήχθη ένα σύστημα αδειών για τον περιορισμό του αριθμού των δυτών, με τα κοντινά θέρετρα να δίνουν ημερήσια ποσόστωση.
Ο τρόπος που λειτουργεί με τους οικοδεσπότες μας, τους Borneo Divers, είναι ότι μια κράτηση τεσσάρων διανυκτερεύσεων σας εγγυάται μια ολόκληρη μέρα κατάδυσης στο Sipadan.
Αλλά αν το θέρετρο δεν είναι γεμάτο, είναι πιθανό να έχετε επιπλέον ευκαιρίες να βουτήξετε εκεί, με το πρόγραμμα της επόμενης ημέρας να ανεβαίνει στις σανίδες στην προβλήτα και στην τραπεζαρία το προηγούμενο βράδυ.
Τις ημέρες εκτός Σιπαντάν, κάνετε κατάδυση σε τοποθεσίες έξω από το Mabul ή το Kapalai και έχετε πρόσβαση στον εξαιρετικό ύφαλο για ηλιοβασίλεμα και νυχτερινές καταδύσεις.
Η πρώτη μου επίσκεψη στο Sipadan - η πρώτη από τις τρεις σε αυτό το ταξίδι των οκτώ διανυκτερεύσεων - πραγματοποιείται τη δεύτερη μέρα. Η ανώμαλη, συννεφιασμένη διαδρομή διαρκεί περίπου 40 λεπτά και υπάρχουν ήδη μερικά καταδυτικά σκάφη από άλλα θέρετρα αγκυροβολημένα στην παραλία με τη λευκή άμμο του νησιού όταν φτάνουμε για να εισέλθουμε στο μικρό γραφείο στην προβλήτα.

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΔΕΙΩΝ επιβάλλεται αυστηρά, αλλά οι δεκάδες περίπου στρατιώτες που κρέμονται γύρω από αυτό το ειδυλλιακό φυλάκιο είναι εδώ για να προστατεύσουν τους δύτες και όχι τον ύφαλο. Είκοσι ένα άτομα απήχθησαν από το Σιπαντάν από Φιλιππινέζους ισλαμιστές τρομοκράτες το 2000, και έκτοτε έχουν σημειωθεί αρκετές απαγωγές μικρότερης κλίμακας σε άλλα νησιά.
Ως αποτέλεσμα, η ασφάλεια λαμβάνεται πολύ σοβαρά εδώ, όχι μόνο στο Sipadan αλλά και στην υπόλοιπη περιοχή, όπου θα δείτε ισχυρή στρατιωτική και αστυνομική παρουσία.
Πριν φτάσω, ανησυχούσα ότι όλα αυτά θα οδηγούσαν σε μια καταπιεστική ατμόσφαιρα, αλλά στην πραγματικότητα είναι εκπληκτικά χαλαρό.
Μην με παρεξηγήσετε – δεν είναι ακριβώς χαλαρωτικό να περιτριγυρίζεσαι από στρατιώτες που ταράζουν τα όπλα ενώ προσπαθείς να χαλαρώσεις ανάμεσα σε καταδύσεις – αλλά σε κανένα σημείο (εκτός από την πρώτη φορά που ακούω τις εκρήξεις) δεν νιώθω σαν να Είμαι σε οποιοδήποτε κίνδυνο και η διάθεση δεν είναι ποτέ απειλητική.
Το στήσιμο στο Sipadan είναι πολύ βασικό – σκεπαστές περιοχές για πικνίκ όπου κάθε θέρετρο έχει ένα τραπέζι για τους δικούς του επισκέπτες, συν μια τουαλέτα και ντους και μια χούφτα ξύλινες ξαπλώστρες – αλλά το περιβάλλον είναι αναμφισβήτητα όμορφο και οι καταδύσεις, φυσικά, τα κάνει όλα να αξίζει τον κόπο.

Το SIPADAN ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΜΑΛΑΙΣΙΑΣ μοναδικό νησί του ωκεανού, που βρίσκεται στην κορυφή ενός εξαφανισμένου ηφαιστείου που υψώνεται 600 μέτρα απευθείας από τον βυθό της θάλασσας. Υπάρχουν τεχνικά 12 καταδυτικές τοποθεσίες για εξερεύνηση, αλλά υπάρχουν λίγα πράγματα που μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ των περισσότερων από αυτές, δεδομένου ότι η τοπογραφία του υφάλου που περιβάλλει το νησί δεν διαφέρει πολύ καθώς πέφτει στα βαθιά.
Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτές οι τοποθεσίες δεν είναι θεαματικές, απλώς ότι αν βουτήξετε, ας πούμε, το Staghorn Crest και το Hanging Garden, δεν χρειάζεται να βιαστείτε να επισκεφτείτε την τοποθεσία που τις συνδέει, το Lobster Lair.
Παίρνετε μια πραγματική αίσθηση της τοπογραφίας στο Drop Off, την πιο κοντινή τοποθεσία στο νησί.
Κοιτάξτε ψηλά από το υπέροχο ρηχό κομμάτι του κοραλλιογενούς κήπου και βλέπετε φοίνικες να κυματίζουν στο αεράκι. Κοιτάξτε κάτω από τις φωτεινές φόρμες που μοιάζουν με δέντρα που φύονται από τον τοίχο και θα βρείτε το βλέμμα σας τραβηγμένο στο σκοτάδι από κάτω.
Το πρώτο μέρος που έχω πιάσει μετά την άφιξή μου στο Sipadan είναι το Barracuda Point, το αγαπημένο των divemasters για την τεράστια ποικιλία της ζωής και της θάλασσας που προσφέρονται. Ήρθαμε για barracuda, αλλά δεν υπάρχουν, παρά την δελεαστική παρουσία ενός τεράστιου γρύλου κοντά στην επιφάνεια κοντά στο σημείο που ξεκινάμε την κατάδυση.
Το να κοιτάς ανάμεσά τους, σε αυτή τη λαμπερή, στροβιλιζόμενη οροφή από ψάρια, είναι μια υπέροχη εμπειρία. Αλλά υπάρχουν πολλά να δούμε, έτσι, δυστυχώς, άφησα το απαλό ρεύμα να με πάρει στο δρόμο του.
Ο ύφαλος έχει πιο ήπια κλίση εδώ από ό,τι αλλού στο νησί, δημιουργώντας μια σαρωτική κοιλάδα περίπου 20 μέτρα κάτω που φιλοξενεί δεκάδες λευκούς καρχαρίες υφάλου. Συγκεντρώνονται στον βυθό της θάλασσας σαν συμμορίες κυκλοθυμικών εφήβων, που κολυμπούν ασταμάτητα όταν κάποιος πλησιάζει πολύ.
Σε αυτήν την περιοχή κάποτε ψαρεύονταν, οπότε είναι ένα αρκετά καταθλιπτικό θέαμα κατά τόπους, αλλά οι καρχαρίες δεν φαίνεται να ενοχλούνται και το κοράλλι σταδιακά ανακάμπτει.
Τα δάση των κοραλλιών σταγόνων δίνουν τη θέση τους σε χωράφια με επιτραπέζια κοράλλια, διάσπαρτα με σφουγγάρια κολοκυθιού που μοιάζουν με εξωγήινους, μερικά μεγάλα σαν τύμπανα λαδιού. Περιμένω να βρω κάτι τρομακτικό όταν κοιτάζω μέσα μου, αλλά είναι σχεδόν πάντα περίεργα άδεια.
Τα χρώματα είναι σίγαστα σε αυτό το βάθος, αλλά η ορατότητα είναι πάντα εξαιρετική – ποτέ λιγότερο από 20 μέτρα και συνήθως περισσότερο.
Στο Turtle Cavern, κοντά, και στο Hanging Garden, στην άλλη πλευρά του νησιού, όλα είναι για τον τοίχο. Φτερά και κοράλλια μπρόκολου που κρέμονται από το βράχο χαϊδεύονται από ρεύματα τόσο ασταθή που είναι αδύνατο να προγραμματιστεί κανείς. Το πιο συνηθισμένο σήμα που δίνουν οι divemaster εδώ είναι «γυρίστε γύρω», και συχνά κάνουμε ζιγκ-ζαγκ κατεβαίνοντας και μετά ανεβαίνουμε στον τοίχο.
Στην πορεία βρίσκομαι συνεπαρμένος από τα μικροσκοπικά οικοσυστήματα μέσα σε κάθε σχισμή και προεξοχή.
Ένα ψάρι σκανδάλης όχι μεγαλύτερο από το νύχι μου βουίζει γύρω από ένα σοκ από κόκκινο μαλακό κοράλλι, ενώ ένα ζευγάρι σκορπιόψαρο κάθεται συντροφιά σε μια προεξοχή.

ΟΧΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ γοητευτικό είναι οι γελοιότητες των δεκάδων πράσινων και γερακοχελώνων που αποκαλούν το Sipadan σπίτι. Χάνω το μέτρημα του αριθμού των φορών που περνάω κοντά σε μια προεξοχή, παρατηρώντας μόνο την τελευταία στιγμή τον βομβαρδισμένο κάτοικό του που αναβοσβήνει.
Οι χελώνες απογειώνονται και προσγειώνονται στον ύφαλο σαν αεροπλάνα σε ένα πολυσύχναστο αεροδρόμιο, σχεδόν εντελώς ατρόμητες γύρω από δύτες, ίσως ως αποτέλεσμα του προγράμματος σήμανσης που εφαρμόζεται από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Ερευνών του Βόρνεο στο Πανεπιστήμιο της Μαλαισίας Sabah και σε διάφορα θέρετρα της περιοχής.
Σε ένα στάδιο μια πράσινη χελώνα σπρώχνεται από τον ύφαλο ακριβώς τη στιγμή που περνάω από πάνω μου. Κολυμπάω δίπλα του για πολλή ώρα, αρκετά κοντά που μπορώ να δω τα στόματα των μεγάλων βαρελιών στο κεφάλι και το κοχύλι του να κυματίζουν στο ρεύμα.
Μερικές βουτιές αργότερα, ξαναβλέπω το ίδιο ζώο, να χαλαρώνει σε μια προεξοχή, φαινομενικά ανενόχλητο από τους καρκινοειδείς επιβάτες του.
Μια από τις πιο συναρπαστικές στιγμές του ταξιδιού είναι μια επίσκεψη στο σπήλαιο της χελώνας, μια τοποθεσία σε μικρή απόσταση από την παραλία.
Βρίσκεται περίπου στα 18 μέτρα, το σπήλαιο με το φαρδύ στόμα είναι η είσοδος σε ένα μικρό σύστημα σπηλαίων που φιλοξενεί τα λείψανα ενός μεγάλου αριθμού χελωνών που κοιμήθηκαν εκεί και στη συνέχεια δεν μπορούσαν να βρουν το δρόμο τους εγκαίρως.
Δεν μου επιτρέπεται πέρα ​​από μια προειδοποιητική πινακίδα που ακούγεται πάνω από το χώρο με αμμώδη πυθμένα λίγα μέτρα μέσα, αλλά η θέα στο γαλάζιο από αυτό το ατμοσφαιρικό σημείο είναι μια εμπειρία
που εκπέμπει ένα ρίγος στη σπονδυλική μου στήλη που δεν έχει καμία σχέση με το ψυχρό θερμοκλίνο που πλησιάζει από κάτω.
Οι τρεις επισκέψεις μου στο Sipadan είναι υπέροχες, αλλά είναι επίσης έντονες – ξεκινώντας στις 8 π.μ., κάνοντας τέσσερις καταδύσεις, φτάνοντας πίσω στο θέρετρο εξαντλημένος στον χρόνο για ένα γρήγορο ντους πριν το δείπνο – έτσι χαίρομαι για τις πιο χαλαρές μέρες στο Mabul και Kapalai επίσης.
Οι 20 περίπου τοποθεσίες καταδύσεων κάθε νησιού είναι αρκετά κοντά στο θέρετρο, ώστε να επιστρέφουμε ανάμεσα σε βουτιές, να κάνουμε παρέα στο μπαρ της προβλήτας, να κάνουμε μια βουτιά στην πισίνα ή να κοιμόμαστε στην άνετη ημιανεξάρτητη παραλιακή καλύβα μας.

ΟΛΟΙ ΟΙ ΔΗΜΑΣΤΕΡ ΕΙΝΑΙ φιλικός και ενθουσιώδης, αλλά ο Scott αξίζει ειδική μνεία για τις εξαιρετικές του ικανότητες στο μακροσκοπικό εντοπισμό, που φάνηκε πιο εντυπωσιακά σε μια επίσκεψη σε μια τοποθεσία Mabul που ονομάζεται Panglima Reef σε αναζήτηση πυγμαίων ιππόκαμπων.
Δεν είναι δύσκολο να βρεις τους γοργόνιους θαλασσοπόρους που οι ιππόκαμποι αποκαλούν σπίτι τους, αλλά το να πλησιάσεις αρκετά για να βρεις τα ίδια τα μικροσκοπικά πλάσματα είναι πιο δύσκολη υπόθεση.
Περνώντας δυνατά πτερύγια ενάντια σε μια ισχυρή ολίσθηση που προσπαθεί να με παρασύρει κατά μήκος του ήπια κεκλιμένου τοίχου του υφάλου, ψάχνω και ψάχνω, αλλά δεν βρίσκω τίποτα. Ο Σκοτ ​​δείχνει ένα κλαδί του κοραλλιού – ακόμα τίποτα.
Δείχνει πιο έντονα, και τελικά το βλέπω: ένας ιππόκαμπος όχι περισσότερο από μια βλεφαρίδα, τέλεια καμουφλαρισμένος στο ροζ σπίτι του. Λίγη ώρα αργότερα το έχασα ξανά και μόνο όταν βλέπω τις φωτογραφίες του φίλου μου έχω μια σωστή αίσθηση του τι έχω «δει».
Στο Stingray City, μια άλλη τοποθεσία στο Mabul, βιώνω μια άλλη αξιοσημείωτη πρώτη: μια επιδεικτική σουπιά. Η κατάδυση έχει μια αρκετά βαρετή αρχή – είναι μια συννεφιασμένη μέρα, έτσι ο ύφαλος είναι θαμπός, με πολύ λίγα πλάσματα που βγαίνουν για παιχνίδι. Βλέπω τις περιστασιακές ακτίνες με μπλε κηλίδες, αλλά είναι κυρίως κρυμμένες κάτω από προεξοχές στους πρόποδες του επικλινούς τοίχου του υφάλου και δεν δίνουν μεγάλη παράσταση.
Στη συνέχεια, ξαφνικά υπάρχει μια αναταραχή από ενδιαφέροντα ψάρια και καρκινοειδή. Πρώτα βγαίνει ένας πυροσβέστης, που τρέχει παιχνιδιάρικα μέσα και έξω από το λαγούμι του, μετά μια γαρίδα μαντίς, που μοιάζει με παγώνι στο βαρετό αμμώδες φόντο της. Μετά, το pièce de résistance, η επιδεικτική σουπιά, τόσο παράξενο που δυσκολεύομαι να πιστέψω αυτό που βλέπω.
Όσο το χέρι μου κυλάει γύρω από μια σχισμή στον ύφαλο σαν ντίσκο μέλισσα. Οι φωτογραφίες δεν αδικούν τα κύματα των μαύρων λωρίδων που διασχίζουν την πλάτη του – ρίξτε μια ματιά στο YouTube. Είναι ένα από τα πιο μαγικά πράγματα που έχω δει ποτέ κάτω από το νερό.
Την επόμενη μέρα κατευθυνόμαστε προς το SeaVenture Rig, ακριβώς έξω από τη βόρεια ακτή της Mabul και σαφώς ορατή από την προβλήτα Borneo Divers. Χτίστηκε στον Παναμά και χρησιμοποιήθηκε για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου σε διάφορα μέρη σε όλο τον κόσμο, παροπλίστηκε και μεταφέρθηκε εδώ το 1997 και τώρα είναι ξενοδοχείο.
Το ρεύμα είναι ισχυρό στην επιφάνεια, απειλώντας να με παρασύρει από τη γραμμή στην οποία έχω προσκολληθεί καθώς περιμένω την υπόλοιπη ομάδα, με το σκουριασμένο κάτω μέρος της εξέδρας να ανεβαίνει στα ύψη, σαν καθεδρικός, πάνω από το κεφάλι μου.
Κάτω στα 5 μέτρα δεν υπάρχει καθόλου ρεύμα, επιτρέποντας μια απορροφητική αναζήτηση 70 λεπτών για κάθε είδους ενδιαφέροντα είδη μακροεντολών ανάμεσα στα μικρά ναυάγια και τους σωρούς από συντρίμμια που γεμίζουν τον βυθό ανάμεσα στους τεράστιους τσιμεντένιους πασσάλους της εξέδρας.
Χρειάζεται λίγος χρόνος για να ρίξετε το βλέμμα σας σε μια τοποθεσία σαν αυτό, αλλά μόλις το καταφέρετε, έχετε πολλά να δείτε, από γκρινιάρικο κροκόδειλο και πετρόψαρο μέχρι μικροσκοπικά πλατυπόψαρα νέον και μικροσκοπικά κίτρινα κουτόψαρα μέχρι ένα μεγάλο μαύρο βατραχόψαρο που είναι ακόμα πιο δύσκολο να εντοπιστεί από το κόκκινο στο Kapalai. Περνάει σχεδόν μια ώρα πριν το καταλάβω.
Αλλά μόλις και μετά βίας χρειάζεται να φύγετε από το Borneo Divers Resort για να απολαύσετε εξαιρετικές μακροκαταδύσεις εδώ.
Ο ύφαλος του σπιτιού, που βρίσκεται έξω από την προβλήτα του θέρετρου, έχει έναν κοραλλιογενή κήπο στα 3-10 μέτρα κάτω και μια συλλογή από μικρά ναυάγια πιο έξω στα 20 μέτρα, επομένως υπάρχει άφθονη ποικιλία ανεξάρτητα από τα ενδιαφέροντά σας.
Το πιο ικανοποιητικό είναι το ηλιοβασίλεμα - και οι νυχτερινές καταδύσεις στις οποίες επιδίδομαι σχεδόν κάθε μέρα - υπάρχει ένα μέλος της ομάδας του θέρετρου που εφημερεύει στην προβλήτα το βράδυ, οπότε το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να βάλετε το όνομά σας στον πίνακα, ώστε να γνωρίζουν να σε προσέχει.
Επισκεπτόμενοι τα ίδια σημεία ξανά και ξανά, έχω την ευκαιρία να παρατηρήσω τη συμπεριφορά συγκεκριμένων πλασμάτων με τρόπο που συνήθως δεν είναι δυνατός, συμπεριλαμβανομένου ενός λωριδοφόρου ψαριού, ενός αστραφτερού κοπαδιού γαύρου και ενός περσικού πλατύσκωληκα του χαλιού, που εμφανίζεται όμορφα καθώς κολυμπάει μέσα και έξω. της δάδας μου.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΩ ΣΤΟ SIPADAN για τελευταία φορά την τελευταία μέρα του ταξιδιού, και είναι πίσω στο Barracuda Point για δύο από τις τέσσερις καταδύσεις. Το barracuda μας ξεφεύγει ξανά στην αρχή, αλλά στη δεύτερη επίσκεψη, η επιμονή μας ανταμείβεται επαρκώς.
Βρίσκουμε αμέσως το συνηθισμένο κοπάδι του jack, περνώντας χρόνο κολυμπώντας μαζί τους ενάντια στο ισχυρό ρεύμα πριν χαλαρώσουμε στο drift.
Ύστερα ξαφνικά εμφανίζονται τα μπαρακούντα – δεκάδες από αυτά, το καθένα μήκους έως και ένα μέτρο, σε καταδίωξη του κοπαδιού.
Συνεχίζουμε μαζί τους για λίγα λεπτά πριν αναγκαστούμε να επιστρέψουμε ξανά στο drift, ενθουσιασμένοι από την εμπειρία αλλά απογοητευμένοι που τελείωσε τόσο σύντομα.
Στη συνέχεια, ακριβώς τη στιγμή που βαθμονομώ εκ νέου τις προσδοκίες μου για το υπόλοιπο της κατάδυσης, υπάρχει μια τελευταία, εκπληκτική έκπληξη: ένα κοπάδι παπαγαλόψαρων με κεφάλια, που βόσκουν στο σκληρό κοράλλι από κάτω μας με τα τεράστια λευκά ράμφη τους, αφήνοντας ένα ίχνος καταστροφής που δεν έχω ξαναδεί.
Έφυγαν σχεδόν μόλις έφτασαν, χάρη στο ρεύμα, αλλά είμαι μαζί τους αρκετό καιρό για να καταλάβω γιατί οι καταδυτικοί οδηγοί επιστρέφουν σε αυτό το σημείο ξανά και ξανά.
Το Sipadan, το Mabul και το Kapalai μπορεί να μην είναι τα πιο εύκολα προσβάσιμα μέρη και μπορεί να μην είναι τα ασφαλέστερα, αλλά αν ψάχνετε για πελαγικά, κοραλλιογενείς κήπους και καταδύσεις σε έναν προορισμό, αυτό το μέρος του κόσμου είναι αρκετά δύσκολο να Ρυθμός.