Τελευταία ενημέρωση στις 3 Δεκεμβρίου 2023 έως Divernet
Η κοινότητα των ελεύθερης κατάδυσης συγκλονίστηκε τον Δεκέμβριο από την είδηση ότι ο πιο διάσημος ελεύθερος δύτης του περασμένου αιώνα, ο Ζακ Μαγιόλ, είχε αυτοκτονήσει. Ο Bernard Eaton γνώριζε τον Mayol και θυμάται έναν άνθρωπο για τον οποίο η πνευματικότητα ήταν το παν.
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ 2000 ΣΤΟ ΜΠΕΡΜΙΝΧΑΜ, στο οποίο ο Ζακ Μαγιόλ ήταν ο πρωταγωνιστής ομιλητής, με παρότρυνε να διαβάσω ένα μη μυθιστορηματικό βιβλίο με τίτλο Δακτυλικά αποτυπώματα των Θεών, υπότιτλος Μια αναζήτηση για την αρχή και το τέλος.
Αυτός ο υπότιτλος θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν αυτό που είχε αναλάβει ο Ζακ, ο οποίος κρεμάστηκε στη βίλα του στο Καπολιβέρι στο νησί Έλβα στις 22 Δεκεμβρίου, σε μεγάλο μέρος της 74χρονης ζωής του.
Διότι αυτός ο παγκοσμίου φήμης πρωτοπόρος ελεύθερος δύτης απορροφήθηκε από όλα τα πνευματικά και μυστικά, και τα κατορθώματά του στις βαθιές καταδύσεις φαίνεται ότι υποκινούνταν λιγότερο από την επιθυμία να σπάσει ρεκόρ παρά από την ελπίδα να ανακαλύψει τη συγγένεια μεταξύ των ανθρώπων και της θάλασσας .
Στην εισαγωγή του βιβλίου του Homo Delphinus – The Dolphin Within Man – έγραψε: «Προσπάθησα να ανοίξω νέα παράθυρα στο μυστήριο της μητέρας μας, στη θάλασσα, και να εμβαθύνω τους πνευματικούς δεσμούς που μας ενώνουν με τη θάλασσα και τα δελφίνια .»
Ο Mayol πίστευε ότι οι άνθρωποι έχουν πολύ περισσότερα κοινά με τα δελφίνια από ό,τι φανταζόμαστε, και ότι αξιοποιώντας τις αδρανείς δυνάμεις μας μπορούμε να προχωρήσουμε σε ολοένα και πιο εκπληκτικά υποβρύχια κατορθώματα.
Γνώρισε το δελφίνι που ονομάζεται Clown (η μητέρα του Flipper, από την τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας του 1960) το 1955 στο Miami Seaquarium και αργότερα είπε: «Έμαθα τα πάντα από αυτήν».
Τώρα ο Mayol, ο οποίος επρόκειτο να κερδίσει τον τίτλο Dolphin Man, είναι νεκρός. «Ήταν η πιο θλιβερή μέρα της ζωής μου», λέει ο Umberto Pelizzari, ο Ιταλός που υπήρξε αναμφισβήτητα ο πιο εξαιρετικός ελεύθερος δύτης από τον Mayol. «Πέρασα τρεις μέρες μακριά από τον κόσμο όταν το άκουσα, προσπαθώντας να συμφιλιωθώ με την απώλειά του. Οφείλουμε τόσα πολλά στον Mayol. Ήταν αυτός που κέρδισε το φράγμα των 100 μέτρων, που έφτασε μέχρι εκεί. Τώρα ο άνθρωπος έχει φύγει, αλλά ως σύμβολο θα παραμείνει για την αιωνιότητα».
Ο Pelizzari είχε γνωρίσει τον Mayol τον Σεπτέμβριο και είπε ότι είχε φανεί αρκετά θετικός: «Ήθελε να ανοίξει ένα σχολείο μαζί μου στις Μπαχάμες ή στην Έλμπα». Αργότερα τον συνάντησε στο σπίτι του στην Έλμπα, μόλις δύο εβδομάδες πριν από το θάνατό του: «Ακόμα αναρωτιόταν γιατί ο Κύριος μας είχε βάλει σε αυτόν τον κόσμο μόνο για να γεράσουμε. Μου φάνηκε ότι ήταν πραγματικά καταθλιπτικός, γιατί στα ιδιωτικά ήταν συνήθως πάντα ανοιχτός και γεμάτος γέλια. Μόνο δημοσίως θα μεταμορφωνόταν και θα γινόταν διστακτικός και αδιάφορος.
«Ωστόσο, ένας ψυχολόγος μου είπε ότι όσοι αυτοκτονούν δεν είναι συνήθως καταθλιπτικοί, αλλά απλώς βγαίνουν από αυτή τη μαύρη κατάσταση του νου – και τρομοκρατούνται μήπως ξαναπέσουν σε αυτήν».
Ο Mayol γεννήθηκε στη Σαγκάη από Γάλλους γονείς και πέρασε τα πρώτα του 13 χρόνια στην Ασία. Το ενδιαφέρον του για τις καταδύσεις ξεκίνησε τις διακοπές του στην Ιαπωνία, όπου θα περνούσε μεγάλο μέρος της μετέπειτα ζωής του, και ο ενθουσιασμός του παρέμεινε αμείωτος, παρόλο που ο πατέρας του πέθανε σε καταδυτικό ατύχημα.
Οι περιπέτειές του στις ελεύθερες καταδύσεις ξεκίνησαν όταν ήταν νέος και κέρδισε αρκετούς ευρωπαϊκούς διαγωνισμούς βαθιάς κατάδυσης, στους οποίους οι διαγωνιζόμενοι κατέβαιναν σε βαριά έλκηθρα. Οι αγώνες διακόπηκαν για κάποιο χρονικό διάστημα λόγω του αριθμού των θανατηφόρων ατυχημάτων που σημειώθηκαν. Μεταξύ άλλων, οι γιατροί πίστευαν ότι τα πλευρικά κλουβιά των δυτών θα μπορούσαν να συνθλιβούν από την πίεση.
Ένα ρεκόρ υποβρύχιας κατάδυσης χωρίς αναπνευστική συσκευή είχε για πρώτη φορά επίσημα σημειωθεί το 1919, όταν ο Raimondo Bucher έφτασε τα 30 μέτρα. Στη συνέχεια, το 1953, οι Ιταλοί Alberto Novelli και Ennio Falco έφτασαν τα 43μ.
Ο Luc Besson, ο οποίος σκηνοθέτησε το κλασικό The Big Blue. Ο Ζαν-Μαρκ Μπαρ, που υποδύθηκε τον Μαγιόλ στην ταινία, και τον ίδιο τον άνδρα.
Ο Ιταλός Enzo Maiorca, ο οποίος θα γινόταν ο μεγάλος αντίπαλος του Mayol, είχε φτάσει τα 54 μέτρα μέχρι το 1965, αλλά τον επόμενο χρόνο ο Mayol απάντησε με το πρώτο του παγκόσμιο ρεκόρ «μεταβλητού βάρους», μια κατάδυση 60 μέτρων. Ο ανταγωνισμός τους απεικονίστηκε στην ταινία The Big Blue, η οποία έχει γίνει κλασική. Μέχρι το 1970 ο Mayol είχε πιέσει οδυνηρά το όριο στα 76 μέτρα και το 1976 πραγματοποίησε την ορόσημο κατάδυσή του στα 100 μέτρα.
Τελικά, το 1983 σε ηλικία 56 ετών, ο Mayol έκανε το 10ο παγκόσμιο ρεκόρ, με κατάδυση στα 105μ. Την ίδια χρονιά, αποσύρθηκε από τις αγωνιστικές καταδύσεις.
Ο Mayol μπόρεσε να κρατήσει την αναπνοή του για πέντε λεπτά ενώ ήταν ακίνητος και τέσσερα λεπτά όταν ήταν δραστήριος, και σε μια συνέντευξη με τον Diver τον Οκτώβριο του 1980 είπε ότι οι μόνοι άνθρωποι στον κόσμο ικανοί να προσομοιώσουν τις επιπτώσεις της πίεσης στο σώμα ήταν οι γιόγκι, που μπορούσαν καταστολή της αναπνοής για έως και 22 λεπτά.
Έλαβε σοβαρά υπόψη την πρακτική του διαλογισμού και την άσκηση αναπνοής γιόγκα pranayama για να επιβραδύνει τον καρδιακό του ρυθμό και την κατανάλωση οξυγόνου. Ο κανονικός σφυγμός του ήταν 60 bpm, αλλά το ιατρικό ίδρυμα εξεπλάγη όταν ανακάλυψε ότι θα έπεφτε στα 20 bpm κατά την κατάδυση.
«Μερικοί γιόγκι στην Ινδία είναι σε θέση εθελοντικά να μειώσουν τους παλμούς τους σε έναν παλμό ανά λεπτό», είπε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης. «Δυστυχώς, απέχω πολύ από την επίτευξη τέτοιων αξιοσημείωτων κατορθωμάτων, αλλά πριν ξεκινήσω κάθε νέα σειρά βαθιών καταδύσεων πηγαίνω στην Ινδία, σε ένα μέρος που ονομάζεται Pondicherry, για να προπονηθώ για δύο έως τρεις μήνες με έναν γιόγκι».
Μετά την αποχώρησή του από τους αγώνες ελεύθερης κατάδυσης, ο Mayol απορροφήθηκε από την αρχαιολογία και την ξεχασμένη ιστορία του κόσμου, κάνοντας κατάδυση σε μια σειρά από υποβρύχιες κατασκευές σε όλο τον κόσμο. Μεταξύ αυτών, όπως αναφέρθηκε στο Diver τον Ιούλιο του 1999, ήταν τοποθεσίες στα Κανάρια Νησιά και το νησί Bimini.
«Υπήρχε μια φυλή ανθρώπων που ονομαζόταν Cro-Magnons», είπε. «Μερικά από τα οστά έχουν βρεθεί στα Κανάρια Νησιά. Η θεωρία είναι ότι μπορεί να προέρχονται από μια χαμένη ήπειρο – ίσως την Ατλαντίδα».
Εκείνη την εποχή, είχε επισκεφθεί το νησί Yanoguni, στα ανοιχτά της Οκινάουα στην Ιαπωνία, όπου μερικές υποβρύχιες κατασκευές πιστεύεται ότι ήταν οι παλαιότερες που κατασκευάστηκαν από τον άνθρωπο. Χρονολογήθηκαν πριν από 12,000 χρόνια, ξεπερνώντας τις πυραμίδες κατά χιλιάδες χρόνια, και μερικοί, μεταξύ αυτών ο Mayol, πίστευαν ότι σήμαιναν την ύπαρξη ενός προηγουμένως άγνωστου πολιτισμού.
Οι φίλοι έχουν τις δικές τους θεωρίες για τον θάνατο του Mayol. Ο Maurizio Candotti Russo είπε στο Diver: «Τον τελευταίο καιρό ο Ζακ ήταν πολύ καταθλιπτικός, κυρίως επειδή γερνούσε. Πάντα κυκλοφορούσε σε όλο τον κόσμο πάρα πολύ, κάνοντας πολλά έργα ως συνήθως.
«Πρόσφατα είχε τελειώσει την ταινία IMAX Ocean Men με τον Umberto Pelizzari, η οποία θα προβληθεί σύντομα στις ΗΠΑ. Η δημοτικότητά του ήταν στην κορυφή. Είχε βραβευτεί για το βιβλίο του ως καλύτερη έκδοση. Ήταν όμως δυστυχισμένος. Είχε χάσει το ενδιαφέρον του για τη ζωή. Μπορούσε να βρει ηρεμία μόνο κολυμπώντας στον ωκεανό μαζί με τους φίλους του δελφίνια. Κατά τη γνώμη μου, πάντα αμφισβητούσε τα όρια του αγνώστου. επομένως η τελευταία του πρόκληση ήταν να βιώσει τον θάνατό του».
Οι ελεύθεροι δύτες έχουν έναν συγκεκριμένο τρόπο έκφρασης των συναισθημάτων τους. Ο Ισκαντάρ Ρίσο, ένας άλλος φίλος, είπε: «Είναι πιθανό ο Ζακ να μην μπορούσε να δεχτεί τον αδυσώπητο νόμο του χρόνου και όταν ένιωσε ότι το μπλε του γινόταν μαύρο, αποφάσισε να περάσει προς την απέραντη άβυσσο».
Ο Pelizzari πιστεύει ότι ο Mayol υπέφερε από μια αίσθηση βαθιάς απομόνωσης για αρκετό καιρό. «Ήταν συνηθισμένος στη δημοσιότητα και στο να έχει συνεχώς ανθρώπους γύρω του που τον είχαν ανάγκη. Ίσως πιο πρόσφατα ο Ζακ προσπαθούσε να βρει κάποιον και δεν το είχε κάνει.
«Αυτός ήταν ένας άνθρωπος που πάντα βασιζόταν στη διάνοια. Μάλλον είχε χάσει την ψυχική δύναμη στην οποία πίστευε τόσο έντονα. Παραδόξως, ο θάνατός του θα ήταν πιο κατανοητός αν είχε συμβεί στη μέση του ωκεανού».
Ένας άλλος εξαιρετικός σύγχρονος ελεύθερος δύτης είναι ο Γάλλος Loic Leferme, ο οποίος κάνει μια guest εμφάνιση στη Διεθνή Έκθεση Καταδύσεων του Λονδίνου αυτόν τον μήνα. Ο Leferme λέει ότι δεν επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το The Big Blue – «ήταν απλώς μια ταινία, που δεν είχε να κάνει με τον πραγματικό Mayol» – αλλά θεωρεί τον Mayol ως έναν από τους ανθρώπους που έθεσαν τα θεμέλια για τη σύγχρονη ελεύθερη κατάδυση.
Ο Leferme είχε ακούσει ότι ο Mayol δεν ήταν ιδιαίτερα συμπαθητικός στο σύγχρονο άθλημα, με την έμφαση στον ανταγωνισμό και τις ομάδες. Γνώριζε τη φήμη του ότι ήταν αυθόρμητος και τον θεωρούσε σαν ένα λείψανο μιας προηγούμενης εποχής. Στη συνέχεια, οι δυο τους συναντήθηκαν στην Αντίμπ πέρυσι. «Είχαμε πολλές συζητήσεις για την ελεύθερη κατάδυση και τώρα νιώθω απογοητευμένος που δεν τον γνώρισα καλύτερα», λέει ο Leferme. «Νομίζω ότι προσπαθούσε ακόμα να αποδείξει κάτι.
«Του εξήγησα ότι ο τρόπος που μαζευόμαστε για ελεύθερη κατάδυση σήμερα δεν είναι κακός, αλλά ένας τρόπος για δύτες από όλο τον κόσμο να συγκεντρωθούν και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους. Ο ανταγωνισμός έχει να κάνει με αυτό που συμβαίνει στο μυαλό σας και για μένα, όποιος είναι ο καλύτερος δύτης είναι η λιγότερο σημαντική πτυχή.
«Νομίζω ότι ο Mayol κατάλαβε τι έλεγα και ένιωσα χαρούμενος μετά τη συνάντησή μας».
Μια προφητεία που έκανε ο Mayol στο Diver πριν από χρόνια ήταν ότι εάν ο άνθρωπος μπορούσε να ξαναβρεί πλήρως τις λανθάνουσες φυσιολογικές του ιδιότητες, θα μπορούσε να βουτήξει πέρα από τα 100 μέτρα τόσο εύκολα όσο τώρα καταδύεται στα 10 μέτρα.
Υπάρχει πολύς δρόμος για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, αλλά το σημερινό παγκόσμιο ρεκόρ ελεύθερης κατάδυσης No Limits, που κατέγραψε ο Loic Leferme, βρίσκεται στα 154 μέτρα.
