Νέα εργαλεία γονιδιακής αλληλουχίας μόλις ξεκλείδωσαν ένα καλά κρυμμένο μυστικό – ότι υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη μεγάλου λευκού καρχαρία και, δυστυχώς για αυτούς, τείνουν να μην αναμειγνύονται.
Οι λευκοί καρχαρίες που κατοικούν στον βόρειο Ειρηνικό είναι διαφορετικοί από εκείνους του νότιου Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού – και οι δύο ομάδες διαφέρουν από αυτές του βόρειου Ατλαντικού και της Μεσογείου.
Αν και εξακολουθούν να ανήκουν όλα στο είδος Carcharadon carcharias Οι τρεις ομάδες χωρίστηκαν φυσικά κατά τη διάρκεια της «Προτελευταίας Παγετώνων Περιόδου» μεταξύ 240,000 και 130,000 ετών πριν. Αυτή η εποχή των παγετώνων είδε τη στάθμη της θάλασσας και τη θερμοκρασία του νερού να πέφτουν και στη συνέχεια να ανεβαίνουν και τα ωκεάνια ρεύματα να αλλάζουν, δημιουργώντας αόρατα εμπόδια στη μετανάστευση των καρχαριών.
Κάθε ομάδα ανέπτυξε το δικό της ξεχωριστό γενετικό προφίλ και παραμένει απομονωμένη από τις άλλες όταν πρόκειται για αναπαραγωγή. Καθώς αυτή η διαδικασία συνεχίζεται, και αν κάθε ομάδα επιβιώσει, τελικά θα εξελιχθεί σε ένα ξεχωριστό είδος.
Ερευνητές από Πανεπιστήμιο Nord στη Νορβηγία, με επικεφαλής τους καθηγητές Galice Hoarau και Leslie Noble, συνεργάστηκε με μια διεθνή επιστημονική ομάδα για να μελετήσει τους μεγάλους λευκούς καρχαρίες σε μια λεπτομέρεια χωρίς προηγούμενο.
Εξέτασαν 106 δείγματα και χρησιμοποίησαν γενετικούς δείκτες που ονομάζονται SNPs (μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί) για να αλληλουχήσουν ολόκληρα τα γονιδιώματα 17 από αυτά, μαζί με επιλεγμένα μέρη των γονιδιωμάτων των άλλων.
Κάθε καρχαρίας θα μπορούσε εύκολα να αναγνωριστεί ότι ανήκει σε έναν από τους τρεις πληθυσμούς - με μία εξαίρεση, έναν μόνο υβριδικό καρχαρία που παρουσίαζε έναν συνδυασμό γονιδίων Ινδο-Ειρηνικού και Βόρειου Ειρηνικού.
Απειλές για τους καρχαρίες
Γενετική απόκλιση που χρονολογείται από την Προτελευταία Παγετώδη Περίοδο έχει σημειωθεί στο παρελθόν σε ένα ευρύ φάσμα ειδών. «Για παράδειγμα, ο ίδιος τύπος απόκλισης έχει βρεθεί σε ακτίνες μάντα γύρω από τη Νότια Αφρική την ίδια στιγμή», λέει ο καθηγητής Hoarau.
Αλλά το εύρημα είναι ανησυχητικό για τους λευκούς καρχαρίες, καθώς κάθε ομάδα εξαρτάται από μια μικρότερη ομάδα για να μεταδώσει τα γονίδιά της από ό,τι είχε προηγουμένως πραγματοποιηθεί, και η απώλεια οποιασδήποτε ομάδας θα αφαιρούσε από τη δεξαμενή γονίδια που είναι απίθανο να έχουν επιβιώσει αλλού.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός του λευκού καρχαρία πιστεύεται ότι έχει σχεδόν μειωθεί στο μισό τον τελευταίο μισό αιώνα. Ο πληθυσμός της Μεσογείου συνεχίζει να μειώνεται απότομα καθώς οι καρχαρίες γίνονται παρεμπίπτοντα αλιεύματα στην αλιεία, η φυσική τους λεία τόνου και φώκιες μειώνεται και η ρύπανση αυξάνεται.
Γύρω από το Κέιπ Τάουν στη Νότια Αφρική και έξω Καλιφόρνια Οι τοπικοί πληθυσμοί έχουν καταρρεύσει λόγω της θήρευσης όρκας, του παράνομου πτερυγίου καρχαρία και της κλιματικής αλλαγής, ενώ γύρω από την Αυστραλία και τα μέτρα κατά των καρχαριών στο Ανατολικό Ακρωτήριο της Νότιας Αφρικής που έχουν σχεδιαστεί για να τους κρατήσουν μακριά από τις παραλίες σκοτώνουν πολλούς.
Τρέχουσες πινακίδες
Κατά τη διάρκεια των μεταναστεύσεων πιστεύεται ότι μεμονωμένοι καρχαρίες χρησιμοποιούν τα μεγάλα ωκεάνια ρεύματα ως σηματοδότη, τηρώντας συγκεκριμένες περιοχές και ενδεχομένως διατηρώντας τον διαχωρισμό τους.
«Πρόσφατες εργασίες δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή τροποποιεί αρκετά ωκεάνια ρεύματα, με οριακό σημείο που προβλέπεται ότι θα αλλάξει τη δύναμή τους και τη θέση τους σε λιγότερο από 50 χρόνια», λέει ο καθηγητής Noble.
«Εάν αλλάξουν αυτά τα εμπόδια, οι γενεαλογίες μπορεί να διασταυρώνονται πιο συχνά, αλλά τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι ο απόγονος μπορεί να μην είναι βιώσιμος. Προσθέστε το σε άλλες προκλήσεις και χωρίς να επικεντρωθεί εκ νέου η διαχείριση της διατήρησης, οι προοπτικές για αυτό το κορυφαίο αρπακτικό και τα οικοσυστήματα του φαίνονται λιγότερο από ελπιδοφόρες».
Ο καθηγητής Noble λέει ότι χρησιμοποιώντας τα νέα εργαλεία «και συνεργαζόμενοι με ερευνητές καρχαριών σε όλο τον κόσμο, δημιουργήσαμε την πρώτη πραγματικά παγκόσμια άποψη της συνδεσιμότητας σε πληθυσμούς λευκών καρχαριών». Τώρα η ομάδα ελπίζει ότι τα εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μελέτη μιας σειράς άλλων ειδών καρχαριών. Η μελέτη δημοσιεύεται στο Current Biology.
Επίσης στο Divernet: Μοναχική όρκα σκότωσε τον μεγάλο λευκό καρχαρία σε 2 λεπτά, Ενισχύθηκαν οι λευκοί καρχαρίες της Καλιφόρνια, Όταν ο κυνηγός γίνεται θήραμα, Ο «ιδιόρρυθμος» λευκός καρχαρίας πιθανότατα είναι το πρώτο ζωντανό νεογέννητο που έχει δει ποτέ
